Oekraïne misbruikt de graandeal volgens Rusland

Het meicontract tarwe op de Matif zette gisteren voor de tweede keer op rij een forse stap omhoog. De koers steeg met €4,75 om te sluiten op €260,75 per ton. Op de CBoT was de stemming een stuk gematigder. Het meicontract pluste 0,2% naar $6.98 per bushel. Maïs en soja sloten ook in het groen maar boekte een beperkte stijging. Zowel maïs als stegen met 0,1% naar respectievelijk $6.77½ en $15.19¼ per bushel.

De ontwikkelingen rondom de export van graan uit Oekraïne blijven analisten en handelaren bezig houden. Polen en Hongarije sloten afgelopen weekend de grenzen voor graan uit Oekraïne om de eigen boeren te beschermen tegen de instroom van het relatief goedkope graan uit het oosten. Maandag werd bekend dat ook Slowakije importbeperkingen in heeft gesteld tegen agrarische producten (naast graan onder meer ook suiker) uit Oekraïne. Roemenië overweegt het voorbeeld van deze landen te volgen en Tsjechië volgt de ontwikkelingen met belangstelling, maar wil zelf geen importverbod instellen omdat volgens het Tsjechische ministerie van Landbouw dat niet in overeenstemming is met de Europese marktregels. De import van graan uit Oekraïne veroorzaakt in Tsjechië wel problemen volgens het ministerie. Ten opzichte van vorig seizoen ligt er nu ongeveer 40% meer graan in de Tsjechische silo's. Graan uit Oekraïne dat bestemd is voor het Midden-Oosten en Noord-Afrika blijft door logistieke problemen hangen in Tsjechië en daardoor zou er komende zomer wel eens een tekort aan opslagcapaciteit kunnen zijn voor de nieuwe oogst.

Klem
Voor Oekraïne levert het sluiten van de EU-grenzen grote problemen op. Niet voor niets dat Oekraïne maandag naar Warschau is afgereisd om de Poolse grens op de een of andere manier weer open te krijgen. Daar werd gisteren na twee dagen een doorbraak bereikt. Afgesproken is dat de doorvoer van graan verzegeld en gecontroleerd wordt. "We werden gedwongen onze grenzen te sluiten voor de grote hoeveelheden graan die Polen binnenstroomde waarvoor de Europese Commissie haar ogen gesloten hield", vertelde de Poolse minister van Landbouw Robert Telus op een persbijeenkomst. "Tegelijkertijd zijn we in gesprek gebleven met Oekraïne over hoe we de doorvoer van graan kunnen blijven faciliteren zonder dat er graan in Polen blijft hangen."

De nieuwe deal tussen Polen en Oekraïne gaat vrijdag om middernacht in. De Oekraïense eerste vicepremier Yulia Svyrydenko zei tijdens de persconferentie vertrouwen te hebben in de overeenkomst.

De tarwe-export uit de EU loopt ondertussen 8,5% voor op vorig seizoen, zo blijkt uit de exportcijfers van de Europese Commissie. Er is tot en met 16 april 24,4 miljoen ton tarwe geëxporteerd door de EU. Marokko, Algerije en Nigeria zijn de grootste afnemers van Europese tarwe. Qua import steekt Oekraïne er met kop en schouders boven uit. Tot nu toe dit seizoen is er 4,6 miljoen ton tarwe uit Oekraïne de EU binnengekomen tegen 350.000 ton in dezelfde periode vorige seizoen. Ook de invoer van maïs uit Oekraïne valt op. Dit seizoen is er 12,2 miljoen ton ingevoerd versus 6,9 miljoen vorig seizoen.

Steekpenningen
De graandeal tussen Oekraïne en Rusland onder begeleiding van Turkije en de VN loopt ondertussen stroef. Rusland blijft de inspectie van schepen onderweg van en naar Oekraïne traineren, zo melden verschillende bronnen, maar het Joint Coordination Centre (JCC) maakt hier in tegenstelling tot een week geleden (nog) geen melding van op de website. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken beschuldigt Rusland ervan de beloftes te breken naar landen die afhankelijk zijn van graan uit het Zwarte Zeegebied. Blinken deed de uitspraken na afloop van het overleg van de G7 in Japan.

De Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergei Lavrov zal volgende week met de secretaris-generaal van de VN Antonio Guterres in New York verlenging van de graandeal na 18 mei bespreken. Lavrov is volgende week in New York om de twee vergaderingen van de VN-Veiligheidsraad, waarvan Rusland in april de roulerende voorzittershamer heeft, voor te zitten. De kans op een verlening is klein volgens het Kremlin omdat er onvoldoende wordt gedaan om de Russische export van graan en kunstmest, die gehinderd wordt door de westerse sancties, vlot te trekken.

Aan de Russische bezwaren is vandaag weer een nieuw hoofdstuk toegevoegd. Het Kremlin beschuldigd Oekraïne er namelijk van de graandeal de saboteren door steekpenningen te eisen van reders om schepen te registeren voor inspecties onder de graandeal. Volgens de woordvoerder van het Russische ministerie van buitenlandse zaken probeert Oekraïne het maximale uit de graandeal te halen en schrikt Kiev er niet voor terug sommige regels en procedures te misbruiken of om steekpenningen te eisen van reders. Scheepseigenaren die daar niet in meegaan worden achter in de wachtrij gezet volgens de woordvoerder. Harde bewijzen voor deze zware beschuldigingen geeft Rusland overigens niet.