's Werelds bekendste fastfoodketen McDonald's sluit definitief de deuren van de 850 restaurants in Rusland. Het was de eerste én grootste keten in het land. Dat betekent ook een klap voor de aardappelsector. Hoe komt het land nu aan zijn frites?
Na de Russische inval in Oekraïne sloot McDonald's resoluut zijn 850 restaurants. Daarmee was het een van de eerste grote westerse bedrijven die zo'n radicaal besluit nam, net als Heineken. Vandaag, 16 mei, maakt de keten bekend definitief niet terug te keren op de Russische markt. Volgens een statement zorgt de huidige humanitaire crisis in Oekraïne daarvoor. Ook speelt mee dat de toekomst in het land onzeker is.
Restaurants onder Russische vlag
Het is een zwaarwegend besluit voor 'de grote gele M'. Rusland is goed voor 9% van de omzet en 3% van de operationele winst. In 1990 was McDonald's de eerste keten die in Moskou een restaurant opende. De meeste filialen zijn eigenaar van het Amerikaanse bedrijf. Dit in tegenstelling tot Burger King en Kentucky Fried Chicken (KFC). Er wordt nu geprobeerd om één koper te vinden. De franchisenemers zijn sinds maart soms op eigen houtje open gegaan. De panden worden gezuiverd van de bekende gele bogen en andere kenmerken. McDonald's spreekt zelf van 'de-arching'. Het merk blijft wel in Rusland geregistreerd staan.
Een mogelijkheid is dat de fastfoodketen genationaliseerd wordt. De Franse autofabrikant Renault verkocht recent zijn aandelen aan Russische overheidsinstanties, zoals een wetenschapsinstituut en de stad Moskou. De regering spreekt van een eerste stap in nationalisering van buitenlandse bedrijven sinds de invasie.
Fritesproductie ligt stil
De aanwezigheid van McDonald's in Rusland heeft vanaf de jaren '90 ook fritesproducenten aangetrokken: McCain Foods en Lamb Weston Meijer. Beiden hebben fabrieken in het land en leveren frites vanuit Europa aan Rusland. Het Canadese McCain maakte half maart bekend te stoppen met de bouw van hun nieuwe fabriek in de Oblast Toela, drie uur ten zuiden van Moskou. Ook levert het bedrijf geen frites meer vanuit andere landen. Zo werd vanuit Polen ook veel product aan Rusland geleverd. Niet alleen door McCain, maar ook door Farm Frites/Aviko.
Een andere speler is Lamb Weston Meijer. LWM Rus en Belaya Dacha bouwden samen aan een uitbreiding van hun fabriek in de Oblast Lipetsk. De verwerkingscapaciteit wordt meer dan verdubbeld door een investering van €145 miljoen. Volgend jaar moet de tweede productielijn worden opgeleverd, was vorig jaar juni het plan. Het bedrijf stopte in maart zowel de bouw als de frites export als lokale productie.
Meer export?
Zelfs wanneer vanuit de oude restaurants weer frites wordt geserveerd, is de vraag waar die frites vandaan komen. Het land heeft verder nauwelijks voldoende productie. In 2021 liep de import van bevroren frites juist fors op, deels door het afzwakken van de coronapandemie en de heropening van de horecasector. Het gaat om 40% meer volume. Goed voor ruim 100.000 ton. Gezien de grote behoefte sluit het land niet snel zijn grenzen voor het importeren van aardappelproducten.
Het is aan de exporteurs of zij het land willen beleveren of niet. Voorlopig zijn de aardappelproducten niet aan sancties onderhevig. In de eerste twee maanden van het jaar is de uitvoer tevens groot geweest. Het zijn de enige periodes waarover cijfers bekend zijn. In februari lag de export van bevroren aardappelproducten naar Rusland 64% hoger ten opzichte van een jaar eerder. Over een periode van twaalf maanden is dat dik 50% meer.
