De Transitiecoalitie Voedsel is vier jaar terug opgezet door een handvol mensen die zeer gedreven zijn ons voedselsysteem duurzamer en gezonder te maken. Inmiddels is de coalitie TcV uitgegroeid tot een koplopersbeweging van ruim 200 partijen. Het doel? Organisaties verbinden om zo tot 'een gezond leven op een gezonde planeet' te komen. En dat is nodig, want er zijn uitdagingen genoeg. Denk alleen al aan de eiwittransitie. Dat is een van de twee thema's waar Natascha Kooiman, een van de drie oprichters en kwartiermaker, zich binnen de coalitie mee bezig houdt. Ze vertelt meer over de doelstellingen en over het partnerschap met Dutch Food Week.
Natascha Kooiman is – samen met Willem Lageweg en Jan Paul van Soest – oprichter en kwartiermaker van de Transitiecoalitie Voedsel. Ze houdt zich bezig met twee van de vier kernthema's: de eiwittransitie en de voedselomgeving. De overige twee thema's: true cost/true price en duurzame landbouw worden opgepakt door de twee mede-kwartiermakers. "We hebben de Transitiecoalitie Voedsel vier jaar geleden opgezet, omdat we zagen hoeveel er gebeurt om het voedselsysteem gezonder en duurzamer te maken. Maar we zagen ook dat er meer samengewerkt kan worden, en dat strategischer gekeken kan worden naar hoe we met elkaar de transitie kunnen versnellen.", vertelt Kooiman. "Wij willen daarbij helpen door het huidige systeem uit te dagen en de beweging te versterken door te verbinden."
Wat is het hoofddoel van de Transitiecoalitie Voedsel?
"Wij zijn een koplopersbeweging, met inmiddels ruim tweehonderd aangesloten organisaties. We streven gezamenlijk naar een gezonder leven op een gezonde planeet. Dat is wat ons bindt. De Transitiecoalitie Voedsel probeert daarbinnen bruggen te bouwen tussen organisaties. We willen koplopers met elkaar verbinden, maar ook koplopers verbinden aan de mainstream of de politiek. Als coalitie hebben we daarmee een uitdagersrol én een bewegersrol. Enerzijds voelen we namelijk aan de tand wat misgaat. We gaan niet met de stroom mee, we zeggen waar het op staat. Maar dan wel zonder de verbinding te verliezen. Want we willen bijvoorbeeld júist ook de politiek en het grote bedrijfsleven mee hebben. In onze bewegersrol creëren we dan verbindingen voor al die partijen die een koplopersrol innemen en vormen we een vuist."
"We werken daarbij volgens de transitietheorie, een model van Lucas Simons. Dat laat zien dat een transitie in vier fasen verloopt. In de eerste fase ontstaan kleine initiatieven, er ontstaat veel. Daarna ontstaan er samenwerkingen en wordt de mainstream betrokken. In de laatste fase van deze theorie verandering geinstitutionaliseerd en beleid gevormd. Door te bekijken in welke fase we ons bevinden, kunnen we bepalen welke speler welke rol en verantwoordelijkheid heeft in die specifieke fase en daarop sturen. Op die manier proberen wij de noodzakelijke transitie sneller te laten verlopen."
Wat zijn de grootste uitdagingen in het huidige voedselsysteem?
"Het meest prangende aan de productie kant is het streven naar een 'true cost, true price'. Dat betekent dat externaliteiten geïnternaliseerd worden. Oftewel: de kosten die we maken met voedselproductie en -consumptie, zoals biodiversiteitsverlies, bodemdegradatie, gebruik van grondstoffen en gezondheidskosten, worden meegenomen in de berekeningen van hoeveel iets kost. Daar los je veel mee op. Maar dit is iets wat niet 1-2-3 gerealiseerd kan worden."
"We moeten ook niet alleen kijken naar de productiekant. Bij eiwittransitie wordt nu vooral gefocust op innovatieve vervangers, op het lokaal maken van veevoerstromen en op het verduurzamen van dierlijke stromen. Wat te weinig wordt gedaan, is ervoor zorgen dat we ook echt anders gaan eten. Voor zover we dat wel doen, volgen we totaal achterhaalde ideeën van informeren we vooral. Dat wat ons eetgedrag bepaalt, is de voedselomgeving, onze voedselvaardigheden en onze voedselcultuur. Voedselomgeving is een onderdeel waar wél op te sturen valt. Maar dat vraagt wel om lef vanuit politiek om stappen te zetten richting het bedrijfsleven."
Hoe kunnen we daar het beste een oplossing voor vinden, die transitie?
"Uiteindelijk willen wij dat het doel van een percentage van 60/40, zoals ook in het Klimaatakkoord wordt gesteld, gehanteerd wordt in het regeerakkoord. Dus 60% plantaardig en 40% dierlijk. We willen dat dit in het nieuwe regeerakkoord verankerd wordt. De politiek moet zich richten op het bedrijfsleven en via hen sturen op het voedselaanbod en promotie."
Welke partners zitten er allemaal in jullie koker?
"Dat is echt heel breed. Je moet denken aan Nijenrode, maar ook aan de TAPP-coalitie, Natuur & Milieu, Green Organics, Eoasta, Ekoplaza en verschillende gemeenten en provincies. We proberen stakeholders te vinden vanuit alle invalshoeken (onderzoek, onderwijs, bedrijfsleven, overheden, NGO's) en in al onze thema's. En die koker is ook nog altijd in ontwikkeling. Er worden continu nieuwe contacten aangeboord."
Welke langetermijnplannen zijn er voor de Transitiecoalitie Voedsel?
"We streven naar een gezond leven op een gezonde planeet. Als dat bereikt is, kunnen we onszelf opheffen. Natuurlijk hebben we hebben tussendoelen. Die zijn verankerd in ons impactrapport. Dit omdat we afhankelijk zijn van fondsen. We moeten maar zien of we elk jaar weer genoeg investeringen binnen kunnen harken. Ook de steun van onze leden is belangrijk. Zij betalen jaarlijks een bijdrage. Voorbeelden van grote financierders zijn Stichting Doen en Goeie Grutten."
Jullie zijn ook partner van Dutch Food Week. Wat is jullie rol precies?
"Ons doel is om plantaardig het nieuwe normaal te maken. De campagne daarvoor brengen we tijdens Dutch Food Week verder onder de aandacht. Een mooi event, dat we zelf organiseren, is het 'Plant the Future diner' op 14 oktober. Daarmee willen we de eiwittransitie hoger op de agenda brengen. Dat diner is in Nieuwspoort, het internationaal perscentrum. We willen de politiek vragen om niet op productievlak naar de transitie te kijken, maar juist op consumentengebied. Het straatbeeld, het aanbod en de promotie moet anders, voedselaanbieders moeten meer plantaardige producten aanbieden. Dat heeft uiteindelijk effect op de hele keten. Verder organiseren we ook nog werkbezoeken."
Wat is voor jullie de meerwaarde van Dutch Food Week?
"Het zorgt voor een bredere bekendheid en voor draagvlak. We kunnen op deze manier samen dingen oppakken en tot synergie komen. Dat is echt een groot pluspunt. Dutch Food Week zet alles wat moet gebeuren rondom voedsel even goed in de spotlights."
Foodbusiness is mediapartner van de Dutch Food Week. Meer weten over het programma en de overige partners? Kijk op www.dutchfoodweek.nl.
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
