Van de grondstof- en energiemarkten laat de Europese gasmarkt misschien wel de grootste prijsschommelingen zien. Anders dan bijvoorbeeld olie of graan is het voor Europa erg moeilijk om over te schakelen op andere leveranciers dan Rusland. En dat komt op de markt tot uiting.
Op de dag van de Russische inval (donderdag 24 februari) schoot de aardgasnotering op de TTF met ruim 50% omhoog naar €134 per MWh. Toen bleek dat Rusland de contractuele verplichtingen voor gasleveringen aan Europa nog steeds na kwam, zakte de prijs weer onder de €100 per MWh. Door de sancties van de Europese Unie tegen Rusland, en inmiddels ook tegen Wit-Rusland, neemt de onzekerheid en volatiliteit op de markt weer toe. Woensdagochtend 2 maart piekte de prijs op €194,72 per MWh. Dat is nu weer iets lager, op €156,50 per MWh..
Over het verloop durven analisten nauwelijks uitspraken te doen. In de Europese sancties, zoals het loskoppelen van een aantal Russische banken van het Swift-systeem, is een uitzondering gemaakt voor betalingen van gas. Rusland en Wit-Rusland hebben - naast Oekraïne, een belangrijk land voor doorvoer - eerder al gehint op het stoppen van de gasleveringen. Daarnaast gaat de oorlog in Oekraïne met zware bombardementen een nieuwe fase in. Het is een reëel risico dat ook de gasinfrastructuur beschadigd raakt en het transport van gas naar Europa zo moeilijk wordt.
Opslagen vullen
Voor deze winter is een acute crisis afgewend. De opslagen zijn dusdanig dat - wanneer er geen extremen ontstaan - er voldoende gas is voor de rest van het seizoen. Hoe de voorraad opgebouwd moet worden, baart partijen veel meer zorgen. Afgelopen maanden heeft Europa weliswaar tegen zeer hoog prijzen LNG uit voornamelijk de Verenigde Staten kunnen aanvoeren (als aanvulling op de tegenvallende Russische leveringen), LNG kan echter niet één op één aardgas vervangen.
Grote industriële gebruikers kunnen zonder al te veel problemen hun installaties omstellen naar LNG. Voor particulieren met een CV-ketel ligt dat ingewikkelder. Daarnaast lopen LNG-productiefaciliteiten tegen maximale capaciteit aan. Er is volgens experts onvoldoende LNG beschikbaar om al het aardgas dat Rusland aan Europa levert te vervangen.
