'Kipvrijstelling Oekraïne helpt alleen oligarch'

De pluimveesector kampt met veel problemen tegelijk: hoge energiekosten, hoge voerkosten en vogelgriep. Wordt het niet te veel?
"Net als veel andere sectoren moeten we hogere prijzen doorberekenen richting bijvoorbeeld de afnemers. Natuurlijk gaan wij als brancheorganisatie niet over prijs, maar wij horen wel eens wat van de leden. De pluimveeprijzen zijn natuurlijk al een stuk hoger dan normaal. Voorheen was de prijs van vleeskuikens zo'n 80 a 90 cent en nu is dat net iets minder dan €1,20. Tot nu toe lijken wij dus redelijk goed in staat de kosten door te berekenen. Al merken we de laatste weken dat onze leden het op het op dit vlak moeilijker hebben."

U zegt signalen te ontvangen dat het wat moeilijk wordt om kosten door te bereken. Begint de vraag naar kippenvlees dan te dalen?
"Het tegenovergestelde is waar. De vraag naar kippenvlees neemt toe, ook in de rest van Europa. Op ons jubileum voorspelde analist van de Rabobank Nan-Dirk Mulder dat de vraag naar kippenvlees met zo'n 7% tot 9% blijft stijgen. Alleen is het door vogelgriep wel lastiger om ons vlees buiten de EU af te zetten. Voor het grootste deel van onze export is dat niet zo'n probleem, want 75% de producten die we uitvoeren blijft in de driehoek Londen, Parijs en Berlijn. Vooral de export van orgaanvlees naar landen buiten de EU is lastig. Daarnaast speelt er nog een probleem rondom onze grootste exportmarkt, het Verenigd Koninkrijk. We zijn nog altijd in afwachting van de veranderende regels door Brexit. Het vaststellen van nieuwe regels is al een paar keer uitgesteld. Op het moment ligt ons vlees nog binnen 24 uur in de winkel. Of dat nog mogelijk is als export straks veel bureaucratischer verloopt, is nog maar de vraag. Dit is mogelijk een groot probleem, want we zetten ongeveer één derde van ons kippenvlees op de Britse markt af."

De vraag naar kippenvlees blijft onder consumenten dus wel hoog. Is kip de winnaar van de inflatie?
"Laat ik voorop stellen dat inflatie geen winnaars kent. Ook pluimveehouders zitten met hogere kosten. Daar staat tegenover dat de vraag naar kippenvlees op het moment inderdaad hoog blijft. Kippenvlees is namelijk relatief goedkoop. Op het moment ruilen consumenten rund- en varkensvlees in voor kip. Dan kan je denken: Dat is mooi want ze eten veel kip, alleen is het nog maar de vraag of consumenten binnenkort niet kiezen voor nog een goedkoper soort vlees zoals frikandellen, of misschien slaan ze hun vlees wel een dag over."

Door vogelgriep en de overstap naar 1 ster Beter Leven neemt het aantal vleeskuikens in Nederland af. Dit maakt het moeilijk voor slachthuizen om aan voldoende kippen te komen. Hoe nijpend is die overcapaciteit?
"Of de situatie nijpend is, daar heb ik niet direct aanwijzingen voor. We zien zelfs de omzetten van slachthuizen nog steeds stijgen. Maar hier en daar ontstaan wel gaten in de planning. Soms vallen er zomaar 100.000 kuikens weg. Ik neem mijn hoedje af voor de planners. Hierbij halen we veel kippen net over de grens uit Duitsland of België. Zo houden onze leden hun slachthaken vol."

De import vanuit Oekraïne lijkt te gaan verdriedubbelen. Wat is er aan de hand?
"Oekraïne mocht de laatste jaren 70.000 ton kippenvlees tariefvrij aan de EU leveren. Door de oorlog is Oekraïne een jaar lang vrijgesteld van alle tarieven om de bevolking te helpen. Dat is een heel nobel streven en iedereen stond daar ten tijde van de beslissing achter. Maar wat blijkt nu: een groot Oekraïens pluimveebedrijf schroeft de productie enorm op en overspoelt de Europese Markt met goedkoop vlees. Inmiddels is de import al verdubbeld en als je de lijn doortrekt, dan levert Oekraïne in 2023 zo'n 220.000 ton met lagere standaarden pluimveevlees aan de EU. Dat verstoort de markt en daarnaast mist de maatregel totaal haar doel. De productie van kip is in Oekraïne helemaal niet arbeidsintensief. Je helpt de Oekraïense bevolking er dus niet mee, je helpt hooguit één of twee oligarchen."  

Welke oplossingsrichting stelt u voor?
"Wat ons betreft gaan we terug naar de grens van 70.000 ton kippenvlees per jaar. De oorlog kan zomaar nog vijf tot tien jaar duren. Dat de markt zo lang verstoord blijft, kunnen we natuurlijk niet accepteren. Gelukkig zit er een instrument in deze regelgeving die het mogelijk maakt om de maatregel stop te zetten wanneer die ontspoort. We hebben bij de commissie aangeklopt en erop aangedrongen dat dit instrument wordt ingezet. Mocht dat niet lukken, dan zetten we erop in dat de maatregel niet verlengd wordt. Na een jaar verloopt de wet namelijk automatisch."

De Nederlandse pluimveesector committeert zich aan minimaal 1 ster Beter Leven. Is Oekraïne nog wel een concurrent voor Nederland?
"Op het gebied van vers vlees binnen de Nederlandse retail concurreren we niet met Oekraïne. Maar we hebben ook leden die vlees exporteren. Nederland is het enige land ter wereld met een dergelijke hoge standaard, dus hebben deze leden wel last van de concurrentie. Daarnaast produceert een deel van de Nederlandse pluimveebranche voor de foodservice. Bedrijven in die sector hebben hun eigen standaarden, die meer lijken op die van de gangbare veeteelt. Ongeveer 35% van de leden produceren 1 ster Beter Leven voor de Nederlandse markt. Zo'n 65% produceert hun kip gangbaar en heeft last van de extra importen."

Door de inflatie staan ook loonstijgingen voor de deur. De FNV zet in op 17% loonsverhoging. In hoeverre is dit realistisch?
"De cao van de pluimveesector loopt nog tot maart 2023. De gesprekken over een nieuwe cao starten in januari. We gaan kijken hoe zich dat gaat ontwikkelen. Inleidende beschietingen van 17% van de FNV helpen natuurlijk niet bij enig realisme, maar dat beseffen vakbonden zich heus wel. Ook werkgevers beseffen zich dat er een behoorlijke stap gezet moet worden. Vergis je niet, het minimumloon gaat al met 10% stijgen. Mochten er toch problemen ontstaan, dan moeten we zien hoe het loopt. We hebben wel eens eerder een cao met alleen het CNV gehad."