De recordhoge boterprijzen van de laatste maanden worden veroorzaakt door een krappe beschikbaarheid van melkvet. Dat komt weer door een hoge kaasproductie en schommelingen in de melkaanvoer en inhoudsgehalten door weersomstandigheden en blauwtong.
Dit zijn de belangrijkste oorzaken van het feit dat boter momenteel zo duur is, maar tegelijkertijd ook nogal schommelt in prijs, terwijl het product ook veelgevraagd blijft. Dit zeggen zuivelmarktanalisten van FrieslandCampina desgevraagd tegen Foodbusiness.
Het begon er eigenlijk al mee dat de voorraden boter sinds vorig jaar al aan de lage kant waren. Daardoor en door een sterke groei in kaasvolumes (een van de snelst groeiende zuivelsegmenten) wordt relatief meer melkvet ingezet voor kaasproductie en blijft dus minder over voor boter. Daarbij is er een stabiele vraag naar room- en boterproducten geweest. Dit zijn factoren aan de vraagzijde.
Aan de aanbodkant zijn er dit jaar nogal wat schommelingen geweest in zowel het beschikbare melkvolume als in het vetgehalte van de melk. Dit komt onder meer door een matige ruwvoerkwaliteit in het voorjaar en de uitbraak van het blauwtongvirus, dat zich sinds de zomer in Noordwest-Europa verspreidt.
De boterproductie bleef door dit alles krap en voorraden konden niet volledig worden aangevuld. Alle genoemde invloeden bij elkaar zorgden voor een opwaarts prijseffect. Veel kopers wachtten met hun aankopen, maar uiteindelijk moesten de hogere prijzen alsnog worden betaald.
De afwachtende houding leidde tot een relatief laag handelsvolume, wat bijdroeg aan de schommelingen in de boternotering: eerst een forse stijging, recent gevolgd door een scherpe daling. De recente prijsstijgingen van boter zijn volgens de analisten van FrieslandCampina toe te schrijven aan ontwikkelingen in zowel vraag als aanbod, vooral binnen Europa.
Plantaardige vetten zijn ondertussen geen echte bedreiging voor de positie van boter. Ze blijven relatief klein binnen de markt. De overstap van melkvet naar plantaardig vet gebeurt soms om kosten te besparen, maar blijft beperkt door recepturen en productieprocessen. Boter blijft populair, niet alleen door de directe vraag ernaar, maar ook vanwege de belangrijke rol die melkvet speelt in diverse voedingsmiddelen zoals bakkerijproducten, ijs en chocolade.
