In Tsjechië is op hoog niveau een politieke rel losgebarsten om de hoge boterprijs. De Tsjechische premier heeft de oppositieleider beticht als stichter van het kwaad, omdat hij vanwege zijn belangen in de zuivelsector garen zou spinnen bij hoge prijzen.
Volgens officiële statistieken in Tsjechië was de boterprijs in oktober opgeklommen tot liefst €11.000 per ton. Vergeleken met een jaar eerder is dit een stijging van 34%. Samen met Spanje behoort Tsjechië in de eurozone tot de landen met de hoogste boterprijs. Ook in de Tsjechische supermarkten zijn de boterprijzen fors gestegen en daarmee aanjager van de inflatie.
Om kosten te besparen gaan consumenten in toenemende mate zelf maar boter produceren. Dit doen ze door bijvoorbeeld slagroom te kopen en daar vervolgens boter van te maken. De impact van hoge voedselprijzen op het besteedbaar inkomen van Tsjechen weegt zwaarder dan in West-Europese landen.
Oligopolie op vrije markt
Ook de politiek bemoeit zich er mee. Zo schoof de Tsjechische premier Petr Fiala vorige week de schuld van de hoge boterprijs (en ook eieren) in de schoenen van oppositieleider Andrej Babis. Hij is ook eigenaar is van het foodconcern Agrofert, dat ook actief is in de zuivelsector. De premier vindt dat de vrije markt wordt gedomineerd door dominante bedrijven als Agrofert die baat zouden hebben bij hoge boterprijzen. Daarbij zou Babis, in de periode dat hij premier was (2017 tot 2021) grote foodbedrijven onevenredig hebben ondersteund met subsidies. Dit is ten koste gegaan van de kleinere bedrijven. Daardoor is er volgens de premier een oligopolie ontstaan op de vrije markt met alle gevolgen van dien.
Babis kaatste de bal terug en noemt de aantijgingen onzin. Hij wijst erop dat meer dan de helft van de boter in Tsjechië wordt geïmporteerd. Niettemin is het officiële Tsjechische bureau van mededinging nu een onderzoek gestart naar de achtergrond van de hoge boterprijzen. Ambtenaren in Tsjechië zijn overigens een stuk genuanceerder. Zij wijzen als oorzaak van de hoge boterprijzen naar de krappe mondiale melkaanvoer als gevolg van blauwtong bij koeien en droogte.
Rusland
Ook in Rusland zorgen de hoge boterprijzen tot ophef. Supermarkten in Moskou zetten het gewilde artikel nu vaak in een afgesloten vitrine om diefstal tegen te gaan.
