Verliest palmolie zijn concurrentiepositie?

De termijnmarktprijzen voor palmolie op de Bursa Malaysia sloten op 12 maart op 4.487 Maleisische ringgit ($1.011,28) per ton, een stijging van 1,58% ten opzichte van de voorgaande week. De spotprijzen in Rotterdam bleven relatief stabiel en daalden met 0,4% in een week tot $1.245 per ton op 10 maart. Op jaarbasis liggen de futuresprijzen voor palmolie 8,7% hoger dan een jaar geleden, terwijl de spotprijzen met 19,7% zijn gestegen.

Palmolie blijft de duurste plantaardige olie
Volgens de Europese Commissie blijft palmolie de duurste plantaardige olie, met een prijsstijging van 4% op maandbasis en 21% op jaarbasis tot $1.140 per ton op 5 maart. Palmolie is 0,35% duurder dan raapzaadolie, 2,7% hoger dan zonnebloemolie en 13,32% duurder dan sojaolie.

Ook steeg de prijs van palmolie het hardst van de plantaardige oliën in de afgelopen maand. Gedurende maart bedroeg de gemiddelde prijs $1.134 per ton, 0,53% hoger dan raapzaadolie en 13,66% hoger dan sojaolie.

Prijzen van alle plantaardige oliën stijgen
Volgens de Europese Commissie zijn de prijzen van alle plantaardige oliën gestegen tussen de 16% en 49%. In lijn hiermee bereikte de FAO-index voor plantaardige olie, een indicator van internationale olieprijzen, in februari gemiddeld 156 punten, wat een stijging van 2% betekent ten opzichte van de vorige maand en 29,1% ten opzichte van een jaar eerder.

Prijsstijgingen worden gedreven door de toenemende vraag naar palmolie voor biodieselproductie en sojaolie voor de voedingssector. Daarnaast zijn er zorgen over een mogelijke krimp van het aanbod van palmolie, raapzaadolie en zonnebloemolie. De prijzen van plantaardige oliën zullen waarschijnlijk niet snel dalen en de komende jaren hoog blijven, zo is de verwachting.

De vraag daalt
Hoge prijzen voor plantaardige olie, met name palmolie, hebben geleid tot een dalende vraag. In de EU daalden de palmolie-import met 22% op jaarbasis. Tussen 1 juli en 3 maart bedroeg de EU-import 1,86 miljoen ton. Indonesië blijft de grootste leverancier van de EU en is goed voor 32,3% van de importen.

In India verschuift de vraag naar sojaolie
In India, 's werelds grootste importeur van plantaardige olie, verschuift de vraag van palmolie naar sojaolie. In de afgelopen drie maanden zijn de voorraden palmolie met 800.000 ton afgenomen. Deze trend maakt deel uit van een bredere daling van de voorraden plantaardige olie, waarbij de totale import is gedaald tot niveaus die voor het laatst in 2021 zijn waargenomen. De lagere beschikbaarheid kan in de komende maanden leiden tot meer aankopen.

Ondanks een maandelijkse stijging van 35,7% van de palmolie-import tot 373.549 ton in februari, blijft dit aanzienlijk onder het maandelijkse gemiddelde van 750.000 ton in het vorige marktjaar. Ondertussen daalde de import van sojaolie met 36,1% op maandbasis tot 283.737 ton in februari, terwijl de import van zonnebloemolie met 20,8% afnam tot 228.275 ton. De totale import van plantaardige olie bereikte 899.565 ton in februari, een daling van 12% ten opzichte van de vorige maand.

De mogelijke invoering van extra invoerheffingen door de Indiase regering zou de prijzen van plantaardige oliën verder kunnen verhogen en de vraag kunnen verkleinen.

Productie en export loopt terug
De stagnerende palmolieproductie heeft aanzienlijk bijgedragen aan de stijgende prijzen. De productiegroei in Maleisië wordt beperkt door een gebrek aan beschikbare grond voor nieuwe plantages en een traag tempo van herbeplanting. In Indonesië hebben zorgen over ontbossing en vergelijkbare uitdagingen bij herbeplanting geleid tot een vertraging in de productie. Herbeplanting is essentieel, omdat oliepalm na twintig jaar minder productief wordt en elke 25 jaar vervangen moet worden. Aangezien palmbomen drie tot vier jaar nodig hebben om volwassen te worden, stellen boeren herbeplanting vaak uit vanwege het tijdelijke verlies aan productiviteit.

In Indonesië, de grootste producent en exporteur van palmolie, rapporteerde de Indonesian Palm Oil Association (IPOA) een krimp van de markt in 2024. De productie van ruwe palmolie (CPO, crude palm oil) bedroeg 48,16 miljoen ton, terwijl de productie van palmpitolie (PKO palm kernel oil) 4,6 miljoen ton bereikte. De totale ruwe palmpit- en palmolieproductie daalde op jaarbasis met 3,8% tot 52,76 miljoen ton in 2024.

Ondertussen daalden de exporten van CPO en PKO met 21,88% op jaarbasis tot 2,06 miljoen ton in december. De totale jaarlijkse export daalde met 8,32% tot 29,54 miljoen ton in 2024. De waarde van de palmolie-export daalde met 8,44% tot $27,76 miljard. China en India zagen de grootste dalingen in de import, met een afname van respectievelijk 2,38 miljoen ton en 1,14 miljoen ton.

Gezien de huidige productie- en consumptietrends wordt verwacht dat de palmolieproductie in Indonesië in 2025 zal stijgen tot 53,6 miljoen ton, een toename van 1,59% op jaarbasis. De binnenlandse consumptie zal naar verwachting met 9,39% groeien tot 26,1 miljoen ton, gedreven door de productie van biodiesel. De export van palmolie zal echter naar verwachting afnemen met 7,27% tot 27,5 miljoen ton.

In Maleisië bedroeg de ruwe palmolieproductie in februari 1,19 miljoen ton, een daling van 5,67% op jaarbasis. De export van palmolie daalde met 2,19% tot 1 miljoen ton, terwijl de exportwaarde met 9,96% afnam tot 5,09 miljard Maleisische ringgit (€1,05 miljard).

De palmolievoorraden daalden in februari tot 1,51 miljoen ton, tegenover 1,58 miljoen ton in januari. De daling van de productie vermindert de voorraadniveaus, wat de daling van de export overstijgt en hogere palmolieprijzen ondersteunt.

Vraag uit India wordt bepalend
Volgens Reuters is voor maart een lichte stijging van de export voorspeld. De grotere concurrentiekracht van sojaolie zou echter de exportgroei van palmolie kunnen beperken. De afnemende voorraden wijzen op een toename van de aankopen. De vraag uit India zal in de komende maanden een bepalende factor zijn.