Dat Oekraïne een grote producent én exporteur is van tarwe, maïs, gerst en zonnebloemen, dat weten we inmiddels. En dat de Russische invasie de toegang tot die grondstoffen belemmert, dat is nu ook wel bekend. Maar er is nog een grondstof die veelvuldig uit Oekraïne geïmporteerd wordt: mosterdzaad. Leveringsproblemen zorgen er al voor dat Marne Mosterd een deel van de productie stil moet leggen.
Canada is de grootste producent én exporteur van mosterdzaad. Zo'n 80% van de wereldproductie komt uit dat land en de exportwaarde kwam in 2020 uit op $78,4 miljoen. Maar door uitzonderlijke weersomstandigheden ligt de huidige opbrengst ongeveer 20% onder het gemiddelde. Oekraïne zette twee jaar terug voor $12,7 miljoen aan mosterdzaad af op de wereldmarkt. De grootste afnemers waren Duitsland ($5,4 miljoen), Nederland ($2 miljoen) en Hongarije ($1,2 miljoen). Ook Marne Mosterd uit Groningen – dat jaarlijks 15 miljoen kilo mosterd produceert – neemt ruimschoots mosterdzaad af uit Oekraïne, maar liefst 66% van het totaal. De rest komt uit Canada.
De Russische invasie in Oekraïne op donderdag 24 februari heeft die stroom aan zaad echter stilgelegd. Volgens Marne Mosterd-directeur Paul de Vries zit hun product vast in een pakhuis in Chernikiv, in het noordoosten van het land (niet ver van Kiev). Dat laat hij bij RTV Noord weten. Dit in combinatie met de lagere opbrengsten in Canada zorgt ervoor dat Marne Mosterd 30% van de productie stil moet leggen. Ook zijn diverse medewerkers naar huis gestuurd, vanwege een gebrek aan werk. En de vraag is nog of er komend jaar wel op volle toeren gedraaid kan worden. De Vries verwacht namelijk dat dit jaar niet gezaaid wordt in Oekraïne.
'Niet over op Russische zaden'
In Canada wordt in september en oktober wel weer geoogst, maar de prijzen gaan inmiddels al door het dak. Volgens De Vries zijn de prijzen verviervoudigd in vergelijking tot zes maanden geleden. In de winkel is een potje mosterd al 25% in prijs gestegen. Een oplossing is om mosterdzaad in Rusland te kopen – dat land bracht twee jaar terug voor een waarde van $28,1 miljoen op de markt – maar daar wil Marne Mosterd niet aan beginnen. "Dat hebben we sinds de aanslag op MH17 en de annexatie van De Krim niet gedaan én dat gaan we nu ook niet doen", meldt hij bij RTV Noord.
Een andere oplossing – vooral voor de lange termijn – is lokale productie van mosterdzaad. In Nederland komt het areaal mosterdzaad volgend jaar uit op zo'n 250 hectare. Dat is 0,5% van het totaal. Het is niet per se aantrekkelijk, vanwege de kosten en risico's. Eenzelfde verhaal zie je bij de teelt van koolzaad. Inmiddels wordt echter gewerkt aan nieuwe rassen, waarmee de opbrengst en kwaliteit verbeterd kunnen worden.
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
