Een suikertaks is juridisch houdbaar en levert de schatkist tussen de 700 miljoen en €1,2 miljard per jaar op. Dat blijkt uit het effectenonderzoek van Ecorys in samenwerking met de Erasmus Universiteit in opdracht van de ministeries van Financiën en van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Zij raden aan een suikerbelasting te heffen vanaf een suikergehalte van 6%. Daarmee zouden de consumentenprijzen gemiddeld met 20% stijgen.
Het gaat om een brede suikerbelasting op voedingsmiddelen, behalve op alcoholvrije dranken. Daarvoor is een belasting naar suikergehalte voorgesteld die de huidige verbruiksbelasting moet vervangen. Verhogen van het btw-tarief kan volgens het onderzoek niet, het heffen van belasting wel.
Er zijn vier verschillende varianten van een suikertaks onderzocht. De variant waarbij een belasting van €0,75 wordt geheven ngeacht het suikergehalte, is volgens het rapport 'niet logisch omdat dan ook bijvoorbeeld suikervrije snoep zou worden belast'. Ook een belasting van €1,10 enkel op producten met toegevoegde suiker, wordt afgeschoten. Dit omdat een voedingsetiket niet verplicht is voor leveringen tussen bedrijven (en een fabrikant dus niet direct weet of de leverancier al suiker heeft toegevoegd) en omdat toegevoegde suikers nauwelijks te onderscheiden zijn van natuurlijke suikers.
Kiezen uit twee varianten
De onderzoekers raden aan een van de twee varianten te kiezen, waarbij een suikertaks geldt vanaf een suikergehalte van 6% en de consumentenprijzen volgens het rapport gemiddeld met 20% stijgen. De variant met een vast tarief van €1,10 per kilo of liter van het eindproduct vanaf 6% suiker is relatief eenvoudig, maar heeft niet het grootste effect op de suikerconsumptie, aldus het rapport. Hiermee krijgt de 20% van de bevolking die de meeste suiker tot zich neemt, gemiddeld 11,4 gram minder suiker binnen en de rest gemiddeld 2,2 gram.
De grootste gezondheidswinst wordt volgens de onderzoekers bereikt door de variant met oplopende tarieven vanaf 6% suikergehalte. Daarbij wordt 13,4 gram minder suiker geconsumeerd bij de 'Top 20%' en 2,7 gram bij de rest.
Belasting per kilo of liter
In het rapport wordt aangeraden om de belasting per kilo of liter van het eindproduct te heffen en niet per gram suiker in het eindproduct, 'om te voorkomen dat producten na elke kleine aanpassing steeds volgens een ander tarief worden belast'. De onderzoekers berekenden een belasting door van: €0,90 tussen 6% en 20% suikergehalte, €1,70 tussen 20% en 50% suikergehalte en €2,80 vanaf 50% suikergehalte. Voor producten die bedoeld zijn om te vermengen met bijvoorbeeld water of melk, zoals bakmix, toetjesmix, sausmix en babyvoedingmix, geven de onderzoekers in overweging om het product te belasten als het suikergehalte gedeeld door zeven groter is dan 6%.
Het (gezondheids)effect van een suikertaks is volgens het onderzoek het grootst bij de 20% grootste suikerconsumenten. Zij lopen vooral minder kans op diabetes of een hartaanval of beroerte. Een suikerbelasting levert rond €884 miljoen per jaar op bij het vaste tarief vanaf 6% suiker en rond €1,225 miljard per jaar in de variant met oplopende tarieven.
Uitzonderingen goed motiveren
Uitzonderingen om producten vrij te stellen die ondanks hoge suikergehaltes passen in de Schijf van Vijf, bijvoorbeeld fruit, zijn mogelijk, maar moeten goed gemotiveerd worden, aldus het rapport. De onderzoekers adviseren ook om de belasting te beperken tot producten waarvoor een voedingsetiket verplicht is. Het demissionair kabinet laat een beslissing over een suikertaks over aan het volgende kabinet.
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
