Dat Turkije met forse inflatie kampt, is lang en breed bekend. Inmiddels stijgt de prijs van vlees echter veel sterker dan de algehele inflatie. Met overheidsingrijpen probeert het land de vleesprijs in het gareel te krijgen, al is het volgens het Amerikaanse ministerie van Landbouw (USDA) juist overheidsingrijpen dat de situatie zo heeft doen ontsporen.
Op de Turkse tak van CNN is te zien dat de prijs van kip in Turkije in april sinds de stijging in december 2023 begon met 172% is toegenomen. Dat is een gemiddelde van alle onderdelen. De stijging van individuele onderdelen loopt zelfs op tot rond de 200%. Die stijging neemt nog geen gas terug. In maart alleen al is de prijs van kippenvlees met 16,2% gestegen. Volgens Turkse media is het niet ongebruikelijk dat consumenten voor hele kippen meer dan 382 lira (bij de huidige wisselkoersen €11) per kilo afrekenen.
Niet alleen de prijs van kippenvlees stijgt fors. Over een periode van drie maanden nam de prijs van vlees gemiddeld gezien met zo'n 40% toe, zo is in Turkse landbouwmedia te lezen. Met name hogere prijzen van rundvlees jagen de pluimveevleesprijzen aan. Eerder dit jaar stegen de consumentenprijzen na een stijging van 83,4% van rundvlees al tot rond de 643 lira (€18,50) per kilo. Het sterkst steeg de prijs van lamsvlees. Over een periode van een jaar steeg de prijs van dit type vlees met 118%.
Lage importen
Een belangrijke reden voor de hoge Turkse vleesprijzen is ineffectief landbouwbeleid, zo blijkt uit een rapport van het Amerikaanse USDA. In het rapport is te lezen dat de Turkse veestapel te klein is om in de binnenlandse vraag te voorzien. Import wordt traditioneel sterk gedemotiveerd, om de binnenlandse sector te beschermen. In april startte de overheid, met naar verluidt frisse tegenzin, een programma om vee te importeren, al is dat volgens de USDA een druppel op de gloeiende plaat.
Het mag dan ook niet verbazen dat het Turkse ministerie van Landbouw daarnaast in verdere regulering de oplossing ziet. Gezien het hoge niveau koos de Turkse overheid ervoor om in Istanbul en Ankara gedurende de ramadan een maximumprijs van 324 lira (€9,29) per kilo rundvlees in te stellen. Om een rem op de vleesprijzen te zetten, besloot het land daarnaast de export van kippenvlees te maximeren. Vanaf 1 mei wordt de export gemaximeerd op 10.000 ton per maand. Volgens minister van Landbouw Ibrahim Yumaklı wordt er volop misbruik gemaakt van de schaarste en 'drijven opportunisten de prijs op'.
Nog meer import toestaan lijkt de meest logische manier om de prijs van vlees te verlagen, al is het de vraag in hoeverre de vleessector handel wil drijven met het land. Turkije heeft al jaren met forse inflatie te kampen en dat maakt importen duurder. Op donderdag 2 mei was een Turkse lira ongeveer €0,029 waard. Een jaar geleden was dat €0,046. Daarmee is de waarde van de munt met 0,37% gedaald. Vijf jaar geleden was een lira zelfs €0,15 waard. De lira is daarmee met 80,7% in waarde gedaald.
Stijgende productie
Data van het Turkse statistiekbureau TSI geeft de indruk dat de overheid er met het importprogramma in slaagt om de vleesproductie op te krikken. De rundvleesproductie nam in Turkije in 2023 met 6,2% toenam tot 1,67 miljoen ton rundvlees, zo blijkt uit data van het TSI. Op de pluimveevleesmarkt nam de productie wel af. In 2023 werd in het land 2,33 miljoen ton pluimveevlees geproduceerd. In dat jaar vond echter een forse daling van de pluimveevleesproductie plaats. Dat is een daling van 5,6% ten opzichte van het jaar ervoor. In 2022 werd nog 2,47 miljoen ton geproduceerd. In de eerste twee maanden van 2024 herstelde de productie wel. Vergeleken met dezelfde periode een jaar eerder steeg de productie van kippenvlees met 10,1% tot ongeveer 405.000 ton, zo blijft uit data van TSI.
Het is echter de vraag hoe betrouwbaar deze gegevens van de Turkse overheid zijn. In Ankara blijken namelijk controversiële methodes te worden gebruikt om de stijging van de vleesprijzen te dempen. In Turkse media is te lezen dat in het land op grote schaal paarden- en ezelvlees als rundvlees wordt verkocht. Met name in bewerkte producten wordt op grote schaal gefraudeerd. Dit was bij de Turkse voedsel- en warenautoriteit bekend. Om de ernst van de schaarste te verhullen, werden de bevindingen echter in de doofpot gestopt. Of de data klopt of niet, een ding is duidelijk: de hoge prijzen verraden dat het overheidsingrijpen de markt nog niet weet te temmen.
