De coronacrisis heeft in de foodsector voor een tweedeling gezorgd, schrijft ABN Amro in de Sectorprognose Food over 2021/2022. Er zijn in de sector ondernemers die profiteren van de maatschappelijke veranderingen, zoals leveranciers in de foodretail en producenten van plantaardige producten. Daartegenover staat een grote groep bedrijven die juist lijdt onder de crisis. Denk aan de horecaondernemers.
De foodsector kent momenteel een tweesplitsing. Enerzijds zijn er ondernemers die profiteren van de maatschappelijke veranderingen als gevolg van de coronacrisis en aan de andere kant staan bedrijven die er flink onder lijden. "Leveranciers naar de retail bevinden zich in een comfortabele positie en zien de afzet toenemen. Daarentegen biedt de eerste helft van het jaar voor horecaleveranciers weinig perspectief nu de horeca gesloten blijft en evenementen niet plaatsvinden", schrijft ABN Amro in een nieuwe sectorrapportage. De bank meldt wel dat het maandelijkse omzetverlies in deze lockdown minder groot is dan in de eerste lockdown. Met name omdat bedrijven vandaag de dag beter ingericht zijn op de 'anderhalvemetersamenleving'.
Vleesmarkt onder druk
De uitvoerwaarde van vlees daalde vorig jaar met iets meer dan 4%, met name als gevolg van een lagere afzet binnen de Europese Unie. De afzet naar landen buiten de Europese Unie, waaronder China en de Verenigde Staten, steeg over het afgelopen jaar wel. "De eerste helft van dit jaar zal uitdagend blijven voor de vleesafzet. Dit omdat de lagere vraag vanuit het horecakanaal niet wordt goedgemaakt door de stijging van de vleesverkopen via het retailkanaal", aldus de bank.
Hierbij speelt ook nadrukkelijk mee dat er druk is ontstaan op de vleesconsumptie. "Niet alleen groeit het aantal te voeden monden nauwelijks in Nederland én in de Europese Unie, ook is er een maatschappelijke tendens naar een vermindering van de vleesconsumptie ontstaan." In 2018 en 2019 daalde de verkoop van vers vlees in supermarkten al met respectievelijk 1,8% en 0,3%. Vooral rundvlees en varkensvlees werden minder aangeschaft. Overigens is de markt voor vleesvervangers wel 'hot & happening'. Zo steeg de verkoop van vleesvervangers met 20%.
Zuivel scoort niet slecht
Daarentegen nam de productie van zuivelproducten in 2020 slechts lichtelijk af. "Zuivel is minder afhankelijk van de horeca, maar dat neemt niet weg dat de prijzen wereldwijd beïnvloed werden door de lagere afzet richting de horeca", zo stelt ABN Amro. Daarnaast laat ook de zuivelsector een onderscheid zien tussen de uitvoer naar de Europese landen (-10%) en de export naar landen buiten de Europese Unie (+20%). Per saldo daalde de uitvoerwaarde met 3%.
De verkoop van zuivelproducten in Nederlandse supermarkten nam afgelopen jaar wel toe. Vooral categorieën als yoghurt en desserts scoorden vorig jaar erg goed. Ook in de zuivelmarkt winnen de alternatieven flink terrein. Zo is de supermarktverkoop van alternatieve zuivelproducten (met als hoofdingrediënt bijvoorbeeld haver of soja) met ongeveer 33% gestegen.
Brexit als stoorzender
Niet alleen de coronacrisis bezorgt ondernemers hoofdbrekens. Ook de situatie rondom de brexit is een reden tot zorgen. "De afhandeling van de administratieve rompslomp zorgt voor vertraging en hoge kosten. Dit vormt nu voornamelijk een probleem voor de uitvoer van het Verenigd Koninkrijk richting de Europese Unie, maar in de komende maanden kan dit eveneens sterker gaan spelen voor de uitvoer van onze producten", meldt de bank. "De vraag is of exporteurs zich hier goed op weten voor te bereiden, evenals of de bezetting van douanepersoneel bij de grenzen voldoende gaat zijn om de nieuwe controles soepel te laten verlopen."
Vooral de groente- en fruithandelaren ervaren op dit moment hinder van de administratieve zaken rondom de brexit. "Circa 10% van de Nederlandse uitvoer van groente en fruit gaat naar het Verenigd Koninkrijk. Die producten worden vaak per schip of vrachtauto vervoerd. Door hogere administratieve lasten stijgen de kosten voor de uitvoer naar het Verenigd Koninkrijk. Op het moment dat de economie aantrekt, bestaat daarmee het risico dat de uitvoerders niet kunnen profiteren van de toegenomen vraag." Overigens steeg de uitvoer van fruit het afgelopen jaar wel flink, maar moest de uitvoerwaarde van groente een daling noteren.
Zicht op herstel?
Herstel van de foodsector is voorlopig overigens nog niet te verwachten. Voor 2021 verwacht de bank een volumegroei van 1% in de totale foodsector. Richting 2022 zou dit percentage uitkomen op 1,5%. Vooral de drankensector ziet een redelijk 'rooskleurige' toekomst tegemoet. De groei wordt voor 2021 ingeschat op 2% en voor 2022 op maar liefst 6%. Vooral alcoholvrij bier heeft afgelopen jaren positieve cijfers laten zien: +8,5%. Voor vlees en zuivel komt de groei dit jaar naar verwachting uit op 0,5%. De sector groente en fruit kan dit jaar een volumegroei van 1% verwachten.
ABN Amro gaat er overigens wel van uit dat deze groeicijfers pas in de tweede helft van het jaar plaatsvinden. "Het venijn zit daarbij vooral in de duur van de huidige lockdown en de snelheid waarmee iedereen ingeënt wordt", vertelt Nadia Menkveld, sectoreconoom Food bij ABN Amro. "Gelukkig biedt de tweede helft van het jaar uitzicht op verbetering. Zodra de horeca en evenementensector weer opengaan, zal de afzet naar deze kanalen weer toenemen. We zagen dat de omzet in de zomer van 2020 snel weer opveerde, dat biedt hoop voor dit jaar."
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
