Willen we de problemen rondom het klimaat, de biodiversiteit, chronische welvaartsziekten en de vertrouwenscrisis bij boeren oplossen, dan moet de voedselketen anders ingericht worden. Dat is een duidelijke conclusie uit een nieuw rapport van de Raad voor Integrale Duurzame Landbouw en Voeding. Onder de noemer 'Gezondheid in Drievoud' moeten we de problemen gezamenlijk aanpakken. Een van de genoemde oplossingen is een heffing op suiker, vlees en bewerkt voedsel, gecombineerd met een btw-verlaging op groenten, fruit en ander gezond basisvoedsel.
"De landbouwsector heeft de afgelopen jaren bijgedragen aan voedselzekerheid, levensverwachting en welvaart van de sterk gegroeide wereldbevolking. Maar, ze berokkent in haar huidige vorm en omvang ook steeds meer schade aan de planeet", staat in het rapport 'Gezondheid in Drievoud: naar een gezond voedselsysteem voor planeet, consument en boer' van de Raad voor Integrale Duurzame Landbouw en Voeding (RIDLV). "Vanaf medio vorige eeuw hebben landen gestreefd naar voldoende, goedkoop en veilig voedsel, maar er was te weinig aandacht voor voedingswaarden." Volgens de raad heeft dit geleid tot de vele chronische welvaartsziekten (zoals obesitas en hart- en vaatziekten) die we vandaag de dag kennen.
De problemen die we eerder beschreven, hebben volgens de raad vele oorzaken. Een van die oorzaken is het overheidsbeleid, dat vooral gericht is op lage voedselprijzen en geen rekening houdt met de steeds schevere machtsverhoudingen in de keten. Het is een van de grootste redenen voor de vertrouwenscrises onder boeren. "Ook een onvoldoende doorberekening van externe kosten en baten in de prijzen en onvoldoende betaling voor diensten als beheer van landschap en biodiversiteit zorgt voor onvrede", melden de onderzoekers. "De rode draad door alle factoren is verkokering en solidenken bij veel spelers in de sector." Het RIDLV heeft daarom een reeks aanbevelingen gedaan om toe te werken naar de zogenaamde 'Gezondheid in Drievoud'.
Gezondheid in Drievoud
Onder de noemer 'Gezondheid in Drievoud' moet zowel de planeet, de boer als de consument winst maken. Landelijk adviseert de raad daarom om gezonde voeding interessanter te maken. "Dat kan door heffingen in te stellen op suiker, rood vlees en ultrabewerkt voedsel. Tegelijkertijd moeten groenten, fruit en ander gezond basisvoedsel goedkoper worden, bijvoorbeeld door btw-verlagingen en subsidies", staat in het rapport. Een andere aanbeveling is om alle marketing voor ongezonde en onduurzame producten te verbieden. Ten slotte zou de overheid bedrijven moeten verplichten tot transparantie over de kosten en baten van voedsel en zouden gezonde lunches op scholen gesubsidieerd moeten worden.
De voedingsmiddelenindustrie wordt opgeroepen om te stoppen met ultrabewerkt voedsel en te kiezen voor drievoudig gezond. "Supermarkten zouden het daarnaast voor consumenten gemakkelijker moeten maken om een gezonde keuze te maken. Tegelijkertijd zouden zij boeren die goed scoren op drievoudige gezondheid moeten belonen met een hogere prijs." Op regionaal en lokaal niveau kan – zo schrijven de onderzoekers – actiever gewerkt worden met korte ketens; direct van de boer naar de consument.
Al met al wordt er één doel gezien: "De nieuwe missie van de Nederlandse landbouwsector kan worden om koploper te worden in drievoudig gezonde voedsel- en landschapssystemen, met een combinatie van verstedelijking, voedselproductie en natuur. Boeren worden dan niet alleen betaald als voedselproducent, maar ook als hoeder en beheerder van natuurlijke hulpbronnen, biodiversiteit en landschap. De voedselindustrie zal onvermijdelijk krimpen, evenals het exportvolume, dat zich nog meer zal concentreren op de Noordwest-Europese markt. Het hele systeem komt echter wel in dienst te staan van de grote uitdaging van gezondheid in drievoud."
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
