De wereldzuivelmarkt heeft flink te lijden gehad onder de coronacrisis. Doordat een flink gedeelte van de afzet naar landen buiten de Europese Unie wegviel, was er ineens een overschot aan zuivelgrondstoffen in ons land. Het is een van de redenen dat de consumentenprijsindex van Agrimatie een lichte daling laat zien. Ook de boer verdiende minder.
De Agrimatie-consumentenprijsindex van zuivel is over de eerste maand van het jaar uitgekomen op 110 punten, waarbij het jaar 2015 het gemiddelde van 100 punten noteert. Het is een daling van 2% ten opzichte van het merendeel van de voorgaande maanden en dat betekent dat de consumentenprijs van zuivel onder het niveau van de afgelopen twee jaar ligt. Volgens Agrimatie is dit een relatief laag getal. "De consumentenprijsindex heeft tussen april 2019 en december 2020 namelijk tussen de 111 en 113 punten geschommeld" zo wordt geschreven. De grootste daling is toe te schrijven aan kwark (-3%). Ook yoghurt (-2%) en overige zuivelproducten (-2%) daalden in prijs. Verse of houdbare melk hielden wel vast aan hun prijsniveau.
De boer daarentegen verdient momenteel minder aan de zuivel. De prijsindex staat op 98 punten. Het jaargemiddelde van de prijsindex af boerderij ligt in januari echter 8% onder het gemiddelde prijsniveau van dezelfde periode in 2019, en ook onder het niveau in de jaren 2017 en 2018. "Deze ontwikkelingen passen overigens wel bij een normaal seizoenspatroon. Prijsdalingen in het voorjaar komen door een hoger aanbod richting de zomer. In het najaar en winter daalt het aanbod en gaan de prijzen doorgaans omhoog", aldus Agrimatie. De producentenprijsindex is al maanden stabiel rond de 117 punten.
Effecten van de coronacrisis
Het feit dat twee van de drie indexen de stabiele periode achter zich hebben gelaten, komt onder meer door de onrust rondom de coroancrisis. De maatregelen om het virus in bedwang te houden, hebben namelijk ook flinke gevolgen gehad op de wereldzuivelmarkt. "Er ontstonden operationele beperkingen in de hele keten, wat de logistiek heeft bemoeilijkt." Daarnaast zijn landen als China, doorgaans een zeer grote importeur, minder producten gaan kopen op de wereldmarkt. "Als exporterend land kregen wij hierdoor te maken met overschotten van zuivelgrondstoffen, waardoor de melkprijzen onder druk kwam te staan."
Ongeveer 33% van de in Nederland geproduceerde zuivel blijft ook in ons land. Daarnaast wordt 40% binnen de Europese Unie afgezet. Het overige product gaat naar landen buiten Europa. Dat zijn vooral China, Zuid-Korea en Japan. Verder heeft politieke en economische situatie in landen als Hongkong en Nigeria nog voor extra problemen met afzet in 2020 gezorgd. Die gegevens tonen al wel aan hoe groot de gevolgen van de maatregelen tegen de verspreiding van het coronavirus waren. Immers, 20% had ineens geen bestemming meer.
Daarnaast zorgde het virus ervoor dat de afzet van zuivel naar de foodservice flink daalde, als geovlg van de sluiting van de horeca. "Tegelijkertijd was er overigens wel een hogere afzet van producten via de retail", zo stellen de onderzoekers van Agrimatie. Vóór de coronacrisis werd 75% van de zuivelproducten via de retail verkocht en 25% via de horeca en andere kanalen. De verwachting is echter dat normalisering van die percentages pas weer in de loop van 2021 kan beginnen. Pas dan zijn de meeste maatregelen teruggedraaid.
