De Spaanse olijfolie-industrie staat lichtelijk onder druk. ’s Werelds grootste exporteur kampt met een daling in de productie, omdat steeds meer Spaanse boeren de productie ervan niet meer zien zitten. Het boerenleven is voor veel jongeren niet meer aantrekkelijk voor bestaande boeren is de winstgevendheid te beperkt. Dit heeft inmiddels al geleid tot een areaalafname van 130.000 ton in alleen de regio Andalusië. En meer is te verwachten, blijkt uit onderzoek.
Spanje is al jaar en dag 's werelds grootste exporteur van olijfolie. Over het afgelopen jaar kwam de exportwaarde uit op zo'n $3,2 miljard, zo blijkt uit gegevens van de marktinstituut Tridge. Het resulteert in een absolute export van ongeveer 1,12 miljoen ton. Italië volgt op ruime afstand op een tweede plaats, met een exportwaarde van iets meer dan $1 miljoen. Op plek drie, vier en vijf volgen respectievelijk Portugal, Tunesië en Griekenland. Alle drie zitten zij rond een exportwaarde van $600.000.
De olijfolie uit Spanje gaat voornamelijk richting Italië ($775 miljoen), de Verenigde Staten ($505 miljoen), Portugal ($321 miljoen), Frankrijk ($278 miljoen) en het Verenigd Koninkrijk ($167 miljoen). Wel neemt de Spaanse olijfolie-export over het algemeen iets af. Over het afgelopen jaar lag de exportwaarde van Spanje bijvoorbeeld 2% lager dan het jaar daarvoor. Dit komt met name door de hoge tarieven die onder andere de Verenigde Staten hebben opgelegd (op honderden Europese producten).
Winstgevendheid onder druk
Dat de export vanuit Spanje afneemt, komt niet alleen door die hoge tarieven. Want de productie van Spaanse olijfolie neemt in z'n geheel af. De belangrijkste productieregio is op dit moment nog Andalusië. De vraag is echter hoelang dat nog het geval is. Veel boeren in dit gebied stoppen namelijk met de productie van olijfolie. De demografische verschuiving van plattelandsgebieden naar steden is daar een van de redenen voor. Maar ook het gebrek aan winstgevendheid in de gehele industrie speelt een grote rol.
Onderzoek toont aan de ongeveer 22% van de olijfgaarden in Andalusië niet mechaniseerbaar is, wat betekent dat er handmatig moet worden geoogst. Dit komt voornamelijk door de steile hellingen in de regio. Dit is een moeizaam en duur proces en heeft er al voor gezorgd dat meer dan 130.000 hectare olijfgaarden verdwenen is. Voor de komende tien jaar wordt nog eens een daling van 500.000 hectare verwacht. Het inkomen van alle olijfolieproducenten is afgelopen jaar met 45% gedaald, in vergelijking tot het jaar daarvoor. De productieverlaging (een min van 60%) ligt daaraan ten grondslag.
De lichtpuntjes door kosten te besparen (en dus de marge te verhogen) door vrachtwagens te gebruiken bij de export naar bestemmingen binnen de Europese Unie en de groeiende vraag vanuit India, kunnen het negatieve sentiment in de markt niet keren. Dit wordt versterkt door het feit dat de prijs voor Spaanse olijfolie stijgt, omdat er niet voldoende 'extra vergine olijfolie' wordt geproduceerd. De prijzen van Turkse en Portugese olijfolie worden daardoor ineens heel concurrerend. En een groeimarkt als India wil per se de laagste prijs.
Nederland zoekt naar alternatieven
Nederland importeerde vorig jaar voor $43 miljoen uit Spanje. In absolute waarde gaat het om een importvolume van 13.400 ton olijfolie. De exportwaarde ligt 9% lager dan een jaar eerder. Daartegenover is de Palestijnse export juist met 52% toegenomen, tot $4,4 miljoen. Ook vanuit Marokko neemt de import toe: +35% tot $2,52 miljoen. Hieruit kan voorzichtig geconcludeerd worden dat Nederland al op zoek is naar alternatieve markten.
