Na jaren met een krappe beschikbaarheid van varkensvlees is het product nu wereldwijd volop verkrijgbaar, maar wel tegen lage prijzen. Deze jaren van krapte en hoge prijzen hebben de producenten gestimuleerd het volume op te voeren. Het tekort is daardoor omgeslagen in een overschot.
Slachthuizen en vleeshandelaren klagen al maanden steen en been over de moeilijke afzet. De wereldmarkt is vol en dat maakt dat vleesexporteurs in Europa meer product op de binnenlandse markt proberen te slijten. Dit zet de prijsvorming onder druk. Verschillende partijen zien zelfs een krimp van de Europese productie als noodzakelijk om herstel van de markt te bewerkstelligen.
Export de kurk waar sector op dreef
De hoge varkensvleesprijzen, afgelopen jaar en het jaar daarvoor, werden veroorzaakt door een krappe beschikbaarheid in China. Dit Aziatische land is de grootste consument én producent van varkensvlees, maar zag de productie als gevolg van uitbraken van Afrikaanse varkenspest teruglopen. De import werd daardoor opgevoerd, en in het kielzog daarvan gingen de prijzen in de exporterende regio's (zoals Europa) ook omhoog. Deze hoge prijzen hebben sneller dan verwacht geleid tot herstel van de productie in China, en hebben tegelijkertijd gezorgd voor groeiende volumes in overige exporterende regio's.
De afhankelijkheid van de Europese Unie van de Chinese markt is over de afgelopen jaren groter geworden. Daarbij is de productie fors gestegen, wat maakt dat de zelfvoorzieningsgraad van alle landen uit de Europese Unie rond de 120% schommelt. Kortom: van de zes geproduceerde varkens zal er één varken op de wereldmarkt verkocht moeten worden. Als je belangrijkste handelspartner wegvalt, dan kan dit niet anders dan pijnlijke gevolgen voor de prijsvorming hebben.
| Land | Productie in 2019 (in tonnen) |
Productie in 2020 (in tonnen) |
| China | 2.305.000 | 3.342.000 |
| Filipijnen | 220.000 | 153.000 |
| Japan | 454.000 | 360.000 |
| Zuid Korea | 266.000 | 195.000 |
| Hong Kong | 203.000 | 284.000 |
| Vietnam | 94.000 | 96.000 |
| USA | 120.000 | 104.000 |
| Australië | 110.000 | 84.000 |
Zoals vorige week gemeld, loopt het ingevoerde volume door China verder terug. Ten opzichte van de piekmaand (in maart vorig jaar) is in september van dit jaar bijna 64% minder geïmporteerd. Alhoewel nog niet duidelijk is in welke getale de import vanuit de Europese Unie terugzakt, is al wel te zien dat voor het vlees dat voor China bestemd was, op dit moment een nieuwe koper gevonden moet worden. Navraag bij vleeshandelaren leert ons dat zij daarvoor op de wereldmarkt nu nauwelijks mogelijkheden zien. Het gevolg is dat exporteurs voor kleine prijzen proberen product te slijten op de Europese markt. De prijzen voor varkensvlees zijn in onze regio's daardoor fors gekelderd.
Gebrek aan personeel
Wat de situatie op de vleesmarkt nog complexer maakt, is het gebrek aan personeel. Slachthuizen hebben afgelopen jaren naar verluidt goud geld verdiend met de export van onbewerkte varkensdelen richting China. Het verkopen van karkasonderdelen vroeg een relatief beperkte hoeveelheid arbeid. Nu deze exportstroom goeddeels is weggevallen, moeten partijen meer vlees zelf bewerken. Dit heeft gevolgen voor de arbeidsintensieve vleesverwerking. Omdat slachthuizen en verwerkers niet alle karkassen compleet onder handen kunnen nemen, lijkt een tweedeling te ontstaan op de vleesmarkt.
Het verwerkte en uitgebeende product is gevraagd en stijgt in prijs, terwijl onbewerkte delen ruim beschikbaar zijn en daarmee moeilijk te verkopen. Slachthuizen gaven recent aan dat zij daarom genoodzaakt zijn om voor de prijsmutaties twee prijslijsten te hanteren: één voor onderdelen 'in het bot' en één voor verwerkte onderdelen. Daar waar de prijzen naar gelang het onderdeel van het varken normaliter redelijk met elkaar meebewegen, zijn de mutaties voor bewerkt en onbewerkt vlees nu niet gelijk.
Productie stijgt: aanbod blijft groot
Overall blijft het vleesaanbod voorlopig groot. Uit cijfers van het Europees Statistisch Bureau (Eurostat) blijkt dat het aantal slachtingen in de eerste helft van het jaar fors is opgelopen. Over de maanden januari tot en met juni werden 3,6% meer varkens geslacht. Dat is een stijging in het aantal geslachte dieren van 4,31 miljoen stuks, tot een totaal van 124,17 miljoen. Varkensgrootmachten Spanje, Nederland en Denemarken voerden de producties allen flink op en ook voor de rest van 2021 en voor 2022 wordt een stijgende productie verwacht. De krimp in Duitsland wordt daarmee ruimschoots gecompenseerd.
Het vooruitzicht van een ruim aanbod in combinatie met een zwakke vraag vanuit de exportmarkten, maken het perspectief voor de sector somber. Er zijn nauwelijks aanknopingspunten voor structureel herstel van de prijzen en het is dan ook niet ondenkbaar dat de prijzen langere tijd op lage niveaus zullen bewegen.
