'Alternatieven van plastic zijn zeker niet altijd beter'

Oerlemans Packaging Group produceert allerlei soorten folies. Van hightech-verpakkingen voor de farmaceutische industrie tot de broodzak van de bakker om de hoek. Volgens sustainability director Rob Verhagen zijn er momenteel drie problemen in de verpakkingsindustrie. "Allereerst hebben we de discussie over (zwerf)afval, een tweede probleem is de CO2-uitstoot en tenslotte moeten we minder grondstoffen gebruiken", vertelt hij. "Als je naar de discussie over zwerfafval kijkt, dan moet je goed kijken waar het probleem vandaan komt. Die zak sla of dat pak macaroni vind je niet op de hoek bij de stoplichten en die drijft ook niet in de zee. Je moet jezelf dus eerst afvragen of de verpakking die jij produceert ook daadwerkelijk zwerfafval wordt."

Om een oplossing te vinden voor bovenstaande problemen, moeten we onszelf eerst afvragen: waarom verpakken we eigenlijk? Volgens Verhagen is het antwoord simpel. "De belangrijkste reden is bescherming. Als je een pallet met bakstenen verpakt, dan doe je dat zodat de stenen op hun plek blijven staan. Kijk je naar de verpakking van een fles Glorix, dan doe je dat omwille van veiligheid. Je wil immers niet dat kinderen daar zomaar bij kunnen komen." Daarnaast is het ook effectief als het gaat om de houdbaarheid. Een zak gesneden sla blijft immers langer goed, dan wanneer je gesneden sla los zou verkopen.

Toch is ook hij van mening dat niet altijd alles per se verpakt hoeft te worden. "Er zijn nog steeds producten die 'oververpakt' zijn. Bijvoorbeeld een kartonnen doos, met daaromheen nog een plastic-laag. Dat vind ik ook overbodig. Ik ben van mening dat wanneer jouw product zonder verpakking verkocht kan worden, je dat zeker moet doen."

Niet alle verbeteringen zijn beter
Wanneer een verpakking wel nodig is, dan moet deze volgens Verhagen zo goed mogelijk recyclebaar zijn. "Dat zien we ook terug in de markt. De grote A-merken en retailers hebben een grote impact op wat in het schap ligt. Zij focussen nu bijvoorbeeld heel erg op recyclebare verpakkingen. Een aantal retailers is zelfs medeaandeelhouder in een recyclingbedrijf geworden", vertelt hij. En het gebruik van kunststof wordt dan toch niet in de ban gedaan. "Een klant van ons is zelfs overgegaan op volledig recyclebare kunststofverpakkingen in plaats van kartonnen dozen. Hij heeft daardoor een forse besparing in CO2-uitstoot gerealiseerd."

Plastic heeft volgens Verhagen sowieso al een lage CO2-uitstoot. Je hebt er immers maar weinig van nodig en het gewicht ligt eveneens lager. Het maakt daarbij niet uit of je het vergelijkt met glas, metaal, karton of iets anders. "Plastic, of kunststof, zal altijd lager uitkomen als het gaat om CO2-emissies. En door hoog in te zetten op recyclaat, kan dat percentage zelfs met nog eens 30% tot 70% gereduceerd worden. In het geval van de klant hierboven, betekent het dat de busjes beter gevuld konden worden, waardoor minder kilometers gereden werden."

Plastic wordt in zijn ogen momenteel gedemoniseerd. "Er worden volop alternatieven bedacht. Soms werken ze goed, maar soms ook helemaal niet. Denk aan samengestelde verpakkingen. Van die broodzakken die voor de helft bestaan uit papier en voor de helft uit plastic. Ze denken dat het beter is, maar dat is het niet. Want, waar moet je die als consument uiteindelijk in recyclen? Ze kunnen niet bij het plastic en ook niet bij het karton." Een ander voorbeeld is volgens Verhagen de waterafstotende verpakking. Door een grote hoeveelheid PFAS is die verpakkingssoort in Denemarken al verboden. "Ik hoop en verwacht dat dat in Nederland ook gaat gebeuren. Het is toch te bizar dat we de bouw stil leggen vanwege vanwege PFAS in de grond, maar vervolgens inzetten op verpakkingen met diezelfde schadelijke stof?!"

Een ander bizar voorbeeld vindt Verhagen het eenzijdig beprijzen van plastic tassen. "Een papieren tas moet je ontzettend vaak gebruiken voordat de CO2-voetafdruk gedaald is naar die van de plastic tas. En dat doe je niet. Datzelfde geldt voor de katoenen tas. Die moet je maar liefst 20.000 keer gebruiken, voordat de CO2-voetafdruk gelijk is. En laten we nou eerlijk zijn, die plastic die hergebruiken we allemaal: als 'vieze was-tas' als we op vakantie gaan of als afvalzak wanneer we die niet meer in huis hebben. Als we een circulaire economie willen hebben, dan kan je niet anders dan concluderen dat de plastic verpakkingen daar een groot aandeel in hebben. Vooral vanwege die lage voetafdruk en de mogelijkheid tot hergebruik. Daarom is het beter als alle tassen beprijsd worden. En de tas met de laagste CO2-afdruk is de tas die je al bij je hebt, hergebruik stimuleren is cruciaal."

Consument moet woorden waarmaken
Dat de retail inmiddels de stap vooruitzet naar recyclebare kunststofverpakkingen en dat de overheid inzet op statiegeld op PET-flessen is een goede ontwikkeling, zo ziet ook Verhagen. "Maar, de consument moet ook mee in deze beweging. Kijk naar het Vondelpark afgelopen weekend of een paar weken terug. Iedereen roept dat het een schande is hoe het daar wordt achtergelaten, maar we doen het toch echt zelf. Je moet gewoon je rotzooi opruimen. Je laat het thuis immers toch ook niet liggen?" Volgens Verhagen is er dan ook nog nog een grote stap te gaan van 'roepen' naar 'daadwerkelijk doen'. "We moeten uiteindelijk niet kiezen voor luxe, maar voor de toekomst en circulair."