Bedrijven die levensmiddelen of dranken naar China willen exporteren moeten zich sinds 1 januari eerst registreren bij de douane van de Aziatische grootmacht. De gevolgen van deze zogenaamde China-registratie op de totale export zijn nog lastig in te schatten, wel moeten exporteurs nu nóg een papiertje fixen. Al met al neemt de administratieve rompslomp zo – ook met het oog op de Brexit – in rap tempo toe.
Voedingsmiddelenbedrijven die richting China willen exporteren, moeten zich sinds 1 januari van dit jaar laten registreren bij de douane. Deze regeling trad eerder alleen in werking voor producenten met producten die mogelijke gezondheidsrisico's met zich mee kunnen brengen, zoals zeevruchten. Ook zijn er verschillende nieuwe regels ingesteld op het gebied van labeling. Er heerst veel onenigheid over de nieuwe 'barrières'. Niet vreemd, want Nederland verdiende twee jaar terug nog €4,6 miljard aan de export van goederen van eigen makelij naar China. Een groei van 53% vergeleken met het jaar 2015, volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).
De nieuwe exportregels hebben alleen betrekking op levensmiddelen en dranken. En hoewel dat de niet dé exportcategorie van Nederland is, staat deze wel hoog in de lijst. Twee jaar terug verdiende ons land €728 miljoen aan de export van bereidingen van voedsel (waaronder babymelkpoeder) naar China. De export van Nederlands vlees richting China leverde €468 miljoen op. Dat was vier jaar eerder nog 'slechts' €148 miljoen. Zuivel had twee jaar terug een aandeel van €90,6 miljoen. In 2020 kwam de totale exportwaarde van bereide voedingsmiddelen uit op €1,6 miljard en die van vlees en vleesproducten op €947 miljoen, aldus de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl).
Nóg een papiertje
Of de exportcijfers vanuit de Benelux hier uiteindelijk onder gaan lijden, is nog koffiedik kijken. "Maar wij hebben nog geen signalen ontvangen dat er voedingsmiddelenbedrijven zijn die nu niet meer naar China willen exporteren", vertelt Nicholas Courant, woordvoerder van de federatie van de Belgische voedingsindustrie (Fevia), desgevraagd. "Er waren wel bedrijven die in het begin tegen registratie waren, omdat toen gevraagd werd om de productsamenstelling. De Chinese overheid heeft dat aangepast. Het lijkt er dus op dat de omvang van de Chinese markt (en het enorme handelspotentieel) voorrang heeft op de extra lasten."
Allereerst moeten bedrijven zich dus registreren bij de douane. Volgens de General Administration of Customs of China (GACC) kost het registreren van je bedrijf een half uur. Dat klinkt als 'goed te doen'. De praktijk wijst anders uit. Niet alleen was het registratieportal te laat geopend, ook was het registratieportal in eerste instantie alleen in 'steenkolen Engels' beschikbaar. Ze veranderen het registratieformulier nog regelmatig. "China was hier helemaal niet klaar voor", aldus Courant. De mening zijn wel wisselend. "Voor zover wij horen lukt het bedrijven prima om de registratie te voltooien", laat Marijn van Tuijl, advocaat bij Ploum uit Rotterdam, weten.
Wel zijn beide partijen het erover eens dat 'labeling' grotere problemen oplevert. Geregistreerde overzeese bedrijven moeten het Chinese registratienummer namelijk ook op zowel de binnen- als de buitenverpakking opnemen. "Het fysiek aanbrengen van de codes moet nu nog met stickers gebeuren, omdat de meeste bedrijven hun codes pas half of eind december hebben gekregen. Er is geen tijd geweest om de etiketten aan te passen", vertelt Courant. Van Tuijl vult aan: "Maar ook wij merken dat de lasten voor lief worden genomen."
Als voorbeeld van hoe ingewikkeld het kan zijn, noemt Courant een situatie bij een van de leden van Fevia. "Dit is een extreem geval, maar het geeft wel een goed beeld. Dit bedrijf is in totaal één à twee weken bezig geweest met alleen de administratie; dus het voltooien van de registratie. Het aanbrengen van de codes moet nog gebeuren. Zij hebben uiteindelijk zeven registraties gedaan. Met andere woorden: er zijn zeven codes en nu moeten zij puzzelen welke code op welke doos hoort."
Boete, retourzending of weigering
Maar wat nou als die sticker toch op de verkeerde doos blijkt te zitten? Het antwoord op die vraag is nog onduidelijk. De General Administration of Customs of China meldt er in ieder geval niet veel over. "We weten van een paar bedrijven dat de registratie niet gelukt is. Maar dit is beperkt. Tot nu toe is er toen alleen contact opgenomen met het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen om te achterhalen waar het fout is gegaan. Uiteindelijk moesten ze opnieuw beginnen aan hun registratie", aldus de woordvoerder van Fevia. Van boetes lijkt dus nog geen sprake te zijn.
Volgens Courant is dat ook niet per se vreemd, omdat China een aanpassing in de regels heeft doorgevoerd. "Oorspronkelijk moesten alle producten die op 1 januari 2022 het land binnenkwamen al aan de nieuwe regels voldoen, maar dat is aangepast. Nu gaat het om producten waarvan de productiedatum van het eindproduct (bijvoorbeeld na bottelen) in 2022 ligt. Een andere regeling is wanneer een product in 2021 geproduceerd is en pas na 1 januari verzonden wordt. Dan moet het Chinese registratienummer gebruikt worden op de douane-invoeraangifte bij aankomst in China."
Van Tuijl heeft eveneens nog niets gehoord over boetes. "Ik verwacht dat wanneer de registratie en labeling in de toekomst niet naar tevredenheid van de Chinese autoriteiten is, het voornaamste probleem zal zijn dat zendingen geweigerd worden voor invoer in China. Wat er dan gebeurt, is nog afwachten."
