'Gevecht supermarkt en leverancier van alle tijden'

Jumbo had in week 4 geen Pringles en ontbijtproducten van Kellogg's in de schappen vanwege een conflict met het voedingsbedrijf. De 'goedkoopste supermarkt' wordt - naar eigen zeggen - veelvuldig geconfronteerd met de prijsstijgingen van leveranciers. "Op basis van feiten en analyses bekijken we of een prijsstijging reëel en te rechtvaardigen is vanuit onderliggende  verhogingen. Bijvoorbeeld hogere kosten voor grondstoffen, transport en/of energie. We begrijpen dat leveranciers deze ontwikkelingen verwerken in de inkoopprijs. We zien echter ook leveranciers die 'inflatie' gebruiken om hun marges te verhogen", aldus een woordvoerder van Jumbo.

De woordvoerder van de supermarktketen vervolgt: "Extra prijsverhogingen, bovenop de kostenstijgingen, zijn onwenselijk. Dit omdat het de inflatie onnodig verder aanwakkert. Prijsstijgingen van leveranciers berekenen we overigens niet zomaar door naar de klanten. Zij kunnen bij Jumbo rekenen op lage prijzen en daarbij bevinden we ons in een competitieve markt. Voor een deel gaan de prijsstijgingen voor de inkoop daarom ten koste van onze marge." Jumbo wil geen uitspraken doen over lopende onderhandelingen met ontbijtgigant Kellogg's.

Albert Heijn had in week 3 ook een conflict over hoge inkoopprijzen, maar dan met Nestlé. Dat concern besloot daarop voorlopig geen producten te leveren aan Albert Heijn. Nestlé meldt de prijzen te willen verhogen, omdat het - naar eigen zeggen - te maken heeft met gestegen grondstoffenprijzen. Volgens Albert Heijn gaat het om een verhoging van 20%. De keten vindt die prijsstijging onvoldoende verklaarbaar. Volgens Nestlé klopt dit percentage niet. Welke verhoging Nestlé wel heeft voorgesteld, wil het concern niet zeggen.

Vechtpartijen
Volgens retaildeskundige Erik Hemmes zijn 'gevechten' over prijzen van alle tijden. "Tien tot twintig jaar terug waren er regelmatig conflicten. Het is een onderdeel van zaken doen. Eén optie is dat de fabrikant niet meer levert en de tweede optie is dat de supermarkt het product niet meer afneemt. Maar, ik vind dat de supermarkt niet over mijn rug iets moet uitvechten, waardoor mijn product niet verkrijgbaar is. Het zal in andere landen ook zo zijn, maar er worden hier wel meer 'vechtpartijen' gehouden. Dit terwijl Nederlandse consumenten echt al goedkoper uit zijn dan Belgen. Je moet je voorstellen dat retailers continu in vechthouding staan om de laagste prijs te behalen. De fabrikant moet oppassen dat hij niet uitgekleed wordt."

Hemmes vervolgt: "Het gaat bij de supermarktketens meer en meer om de communicatiekosten; hoe kom je op het schap te staan, en welke reclame regelt de supermarkt. Wat nu gebeurt met Albert Heijn en Nestlé, dat wordt ineens zichtbaar voor de klant. Het komt voor dat retailers de fabrikanten zo uitkleden dat de marges onder druk komen te staan. De kunst is niet om onderuit te gaan als fabrikant. Soms staan ze met de rug tegen de muur, ze zijn immers inwisselbaar voor andere producten. Als fabrikant moet je ook onderscheidend zijn, want dan sta je minder snel onder prijsdruk. Je bent natuurlijk ook de marketeer van je product. Hoe kun je iets neerzetten dat anders is?"

Dat we vooral nu van de conflicten bij Albert Heijn en Jumbo horen, is geen toeval, aldus Hemmes. Supermarktketens Aldi en Lidl communiceren totaal anders, en willen dit soort zaken absoluut niet naar buiten brengen. Daar komt ook bij dat Aldi en Lidl vooral eigen merken verkopen, dus dit soort conflicten over prijzen spelen een minder grote rol. 

Alles draait om data
Volgens Hemmes is ook zichtbaar dat de supermarkten steeds meer weten over omzet. "Alles draait om data tegenwoordig. Ze weten welke producten verkopen, en in welke categorie. Ze kunnen elkaar meer om de oren slaan met informatie. Op een gegeven moment houden de argumenten echter op, en dan is het take it or leave it. Als je praat over prijsverhogingen, adviseer ik de supermarkten 10% hoger in te zetten dan waar ze tevreden over zijn. Wat mij verbaast, is dat supermarkten het hele jaar door met verschillende producten op en neer gaan in prijs. Er wordt continu gekeken naar anderen. Inkopers zijn meer met de prijs bezig dan de consument."

Ondertussen staat de inflatie in Nederland op een hoog niveau (5,6%), als gevolg van de hoge energieprijzen. Zolang de energieprijzen 'sky high' zijn, lift de inflatie hierop mee. Ook trekken de prijzen in sectoren als de bouw en auto-industrie aan, waar de inflatie ook op meelift. Voedingsbedrijven zijn dus genoodzaakt om hun prijzen te verhogen, of hebben dit al gedaan. Denk aan Unilever, die de prijzen eind vorig jaar al met 4,1% heeft verhoogd.

'Alles twee keer zo duur'
De verpakkingen van voeding zijn ook een stuk duurder geworden, merken foodbedrijven. Zo ziet ook Single Estate uit Den Haag. "De prijzen van koffie, maar ook die van verpakkingen en energie zijn hard gestegen. Wij hadden al hoge inkoopprijzen, maar zijn nu zelfs genoodzaakt om de prijzen met 7% te verhogen. Dit omdat bijvoorbeeld karton duurder is geworden. De inkoop van kartonnen (disposable) bekers is gestegen, omdat meer afhaal bij aangesloten klanten plaatsvindt. Wij kunnen dat bekertje niet meer kopen voor €0,04 tot €0,06. Alles is twee keer zo duur geworden", aldus oprichter Bas Burghoorn.

Ook in de logistiek zijn genoeg uitdagingen. Zo zijn levertijden langer door schaarste. Dat beaamt ook Diederik-Jan Antvelink, directeur van Nedcargo. "We merken dat alles duurder is. Dit jaar is dat heftiger door de schaarste. In de eerste lockdown liepen al we veel achterstanden op. Zeker vlak na de lockdown kon moeilijk in productiecapaciteit opgeschaald worden. We zien nu nog steeds dat producten niet voorradig zijn. Dit zijn vooral fast movers; producten die in grote volumes verkocht worden. Als deze producten met vertraging bij ons komen en we moeten ze doorschuiven naar een later moment, dan ligt dat gevoeliger dan vroeger."