Landbouwminister Henk Staghouwer meldde 29 maart te onderzoeken welke effecten het invoeren van een vleestaks op de vleesconsumptie heeft. Dit als onderdeel van een groter plan om de consumptie van dierlijke eiwitten te ontmoedigen. Vanuit diverse hoeken is er kritiek op de plannen.
In een Kamerbrief schreef Staghouwer dat het één van de speerpunten van het voedselbeleid van het nieuwe kabinet is: de consumptie van dierlijke- en plantaardige eiwitten van de huidige 60/40-verhouding naar 50/50 te krijgen. Deze verhouding past volgens de landbouwminister beter bij de Schijf van Vijf van het Voedingscentrum waarin rekening wordt gehouden met zowel gezondheid als duurzaamheid.
Volgens een onderzoek van het RIVM in de jaren 2012 tot en met 2016 was van de totale eiwitconsumptie zo'n 60% dierlijk. Van deze 60% levert vlees ongeveer de helft van het dierlijk eiwit. De minister geeft aan dat er, naast de door de overheid gesubsidieerde initiatieven (als het Voedingscentrum en het programma Jong Leren Eten), ook mogelijkheden zijn om via 'prijssignalen' consumenten duurzame prikkels te geven. In dat kader wil de minister nu uitzoeken hoe een heffing op vlees (waarbij betaalde heffingen terugvloeien naar de sector) de consumptie beïnvloedt en hoe een degelijke maatregel kan worden uitgevoerd.
Geen Kamermeerderheid
De brief van Staghouwer is een antwoord op de evaluatie van de Haagse voedselagenda uit 2015. Hoewel het om een kabinetsreactie gaat, reageren ook Tweede Kamerleden van regeringspartijen VVD en CDA kritisch op de plannen. Zo laat Thom van Campen, landbouwwoordvoerder bij de VVD, via Twitter weten dat zijn partij een 'onderzoek wil zien, naar andere mogelijke opties'. VVD kan volgens hem een eenzijdige pad naar een vleestaks, dat nu wordt ingeslagen, niet steunen. Van Campen geeft daarbij aan dat voedsel voor iedereen betaalbaar moet blijven.
CDA-landbouwwoordvoerder Derk Boswijk laat zich in gelijke bewoordingen uit en wijst ook op het belang van het betaalbaar blijven van voedsel. Liever ziet Boswijk dat er meer wordt ingezet op bewustwording en stimuleren van duurzaam gedrag bij consumenten en het goedkoper maken van groenten en fruit, zoals in het regeerakkoord is afgesproken. Vanuit regeringspartij D66 klinkt meer enthousiasme. Tjeerd de Groot laat via Twitter weten het plan om een vleestaks te onderzoeken een goed idee te vinden, omdat 'minder vlees eten het klimaat en de natuur spaart'.
Ook vanuit de oppositie klinkt kritiek. Caroline van der Plas van de BoerBurgerBeweging vindt dat de minister compleet los van de samenleving staat door 'in een tijd dat de prijzen voor voedsel, energie en benzine door het dak gaan en mensen hun rekeningen niet meer kunnen betalen' een een belasting op vlees te onderzoeken. Volgens de NOS zijn ook oppositiepartijen PVV, SP, JA21 en Denk tegen een vleestaks. Een Kamermeerderheid is dus niet te porren voor het plan.
COV noemt plan contraproductief
Woordvoerder Dé van de Riet van de COV geeft desgevraagd aan helemaal niets in het plan te zien. Bovendien stoort het de woordvoerder dat vlees keer op keer als ongezond wordt weggezet. "We hebben meerdere punten van kritiek als het op een vleestaks aankomt, maar het belangrijkste is wel dat er altijd weer wordt gesuggereerd dat vlees ongezond is. Dat is niet zo. Vlees staat niet voor niets prominent in de door de minister genoemde Schijf Van Vijf. Het bevat voor mensen belangrijke vitaminen, mineralen en aminozuren."
Daarnaast ziet Van de Riet een vleestaks als contraproductieve maatregel. "We gaan de prijzen voor een belangrijk onderdeel van ons dieet voor de mensen met de laagste inkomens onbetaalbaar maken. Huishoudens met hogere inkomens worden niet geraakt en gaan de consumptie ook niet minderen. Daarmee slaat de maatregel de plank dus mis. Ook zie ik het niet gebeuren dat een sector verduurzaamd wordt met geheven belastingen, iets wat de minister voor ogen heeft. Dergelijke processen moeten uit de markt komen en dat gebeurt ook. De Nederlandse sector loopt voorop als het gaat om dierenwelzijn en duurzaamheid."
'Zoveelste proefballon vleestaks'
Van de Riet geeft aan dat het nu al de zoveelste keer is dat er een proefballon over de invoering van een vleestaks wordt opgelaten. "Naast de belangrijke inhoudelijke bezwaren is in diverse onderzoeken bovendien al meermaals geconcludeerd dat een dergelijk plan praktisch onuitvoerbaar is."
