Gasprijs keldert door zacht weer en ingreep Brussel

Al sinds eind augustus daalt de prijs van gas, maar afgelopen week kwam deze koersval in een stroomversnelling. Tussen het hoogste en laagste punt zat deze week wel 29,9% prijsverschil. Op woensdag 12 oktober stond de gasprijs op het hoogste punt van de week met €160,19 per MWh. Op dinsdag 18 oktober kostte een megawattuur gas €112,33, dat was de de laagste stand sinds 14 juni van dit jaar. Op het moment dat dit artikel geschreven wordt (woensdag 19 oktober) kost een megawattuur gas €120,33.

De gasprijs maakte deze week een enorme duikvlucht. Zacht weer houdt de gasprijs al de hele maand oktober in bedwang. Afgelopen week kwamen daar gunstige weersverwachtingen voor de lange termijn bovenop. Volgens de laatste verwachtingen gaan we een zachte winter tegemoet, waardoor verwarmingen vermoedelijk niet zo hard hoeven te werken. Ook de Europese gasstrategie lijkt haar vruchten af te werpen. Goed gevulde gasreserves zorgen voor stabiliteit op de markt en de meeste Europese landen hebben inmiddels een prijsveringen doorgevoerd. Daarnaast is het al weken duidelijk dat de EU stevig op de gasmarkt gaat ingrijpen.

Brussel hangt boven de markt
Een concrete uitwerking hiervan hing afgelopen week boven de markt, maar dinsdag 18 oktober kondigde de EC uiteindelijk de langverwachte maatregelen aan. Hoe de markt structureel op het nieuwe voorstel reageert, is afwachten. De dag na de aankondiging (19 oktober) steeg de koers op de TTF met ongeveer €6.

De kern van het nieuwe Europese gasbeleid is dat de lidstaten de grondstof gezamenlijk inkopen. Dit voornemen bestaat al langer, maar tot nu toe werken landen alleen nog vrijwillig samen. De EC stelt voor om de gezamenlijke aanbesteding van 15% van de gasreserves te verplichten. Het voorstel moet voorkomen dat verschillende Europese landen de gasprijs opdrijven door tegen elkaar op te bieden.

Limieten en richtprijzen
Voor de prijs van LNG kiest de Europese Unie (EU) een voorzichtige benadering. Hoewel er geen hard prijsplafond komt, wordt er een Europese richtprijs opgesteld. Op het gebied van aardgas grijpt de EU harder in. Een nieuwe benchmark vanuit de EU moet de concurrentie met de TTF aangaan. Maar ook op de koers van deze bestaande benchmark wil de commissie kunnen ingrijpen. Nog voor de nieuwe EU-benchmark in gebruik kan worden genomen, komt er een 'dynamische' prijslimiet die de koersen van de TTF moet controleren.

Deze limiet gaat de vorm aannemen van tijdelijke maxima, die van de situatie op de markt afhangen. Door transacties boven een bepaalde limiet te verbieden, wil de commissie de ergste extremen in de markt dempen. Critici pleiten voor voorzichtigheid rondom prijsplafonds. Te hard ingrijpen kan de leveringszekerheid van gas aantasten, omdat leveranciers hun gas niet onder de marktwaarde willen verkopen. De ECF meent echter het ei van Columbus te hebben gevonden. Omdat het prijsplafond flexibel op marktontwikkelingen wordt aangepast, moet het de leveringszekerheid kunnen garanderen.

Besparing
Bovendien wil Brussel de richtlijnen voor energiebesparing aanscherpen. Op het moment bestaat er een vrijwillige afspraak tussen lidstaten om het gasverbruik met 15% in te perken. De EC overweegt om dit besparingspercentage te verplichten. De uitzondering voor huishoudens die in de huidige afspraak is opgenomen, blijkt geen heilig huisje meer. Want de commissie overweegt om niet noodzakelijk verbruik van consumenten te beperken, het gaat dan onder andere om het verwarmen van zwembaden en terrassen aan banden te leggen. Hierin lijkt Brussel de eerdere adviezen van het internationaal energieagentschap op te volgen. Deze organisatie constateerde eerder deze maand dat de prijsplafonds die diverse Europese lidstaten hebben ingesteld, niet uitnodigen tot verdere energiebesparing. De vrees bestaat dat tegenvallende resultaten op dit vlak de leveringszekerheid van gas wel eens kunnen ondermijnen.