De voorlopige piek in de elektriciteitsprijs ligt voorlopig achter ons. De markt blijft echter zeer onrustig. Vanuit de politiek wordt ondertussen opgeroepen in te grijpen op de elektriciteitsmarkt. Experts waarschuwen dat er dan wel goed nagedacht moet worden over de gevolgen.
De elektriciteitsmarkt blijft zeer volatiel. Maandag 29 augustus piekte de Epex Spot nog op €630,06 per MWh. De afgelopen week werd een scherpe daling ingezet. Zondag 4 september zakte de prijs naar €250,69 per MWh. De daling lijkt alleen van korte duur. Vandaag (dinsdag 6 september) staat de Epex alweer op €426,85 per MWh.
De gasprijs weegt momenteel zwaar mee bij de totstandkoming van de elektriciteitsprijs. Vanuit de Europese Commissie is er vorige week op gehint dat dat mogelijk zou moeten veranderen. Dat klinkt als een goed idee, maar in de praktijk is dat moeilijk uitvoerbaar. Vraag en aanbod op de elektriciteitsmarkt moeten in evenwicht zijn. Om tot dat aanbod te komen worden eerst de goedkoopste productiemiddelen om stroom op te wekken ingezet. Traditioneel is dat kernenergie. De mix wordt verder aangevuld met stroom opgewekt met zonnepanelen, windturbines, kolen- en gascentrales. Het duurste productiemiddel bepaalt uiteindelijk de prijs van de elektriciteit op die dag. Vraag en aanbod moeten immers in evenwicht zijn en als de marktprijs lager is dan de kostprijs van de duurste leverancier zal die niet leveren en ontstaat een tekort op de markt waardoor de prijs zal stijgen tot er weer een evenwicht is. Hetzij door uitval van de vraag of doordat duurdere productiewijzen rendabel worden. Grenskosten of marginal pricing heet dat principe, dat overigens op veel meer grondstoffen van toepassing is.
Dilema
Nu consumenten en bedrijven moeite hebben de energierekeningen te betalen, is het voor de politiek verleidelijk om in te grijpen in dat marktmechanisme. Frankrijk werkt bijvoorbeeld met maximum energieprijzen. Volgens verschillende experts is dat een zorgelijke ontwikkeling. Energiebedrijven lijden daardoor grote verliezen en moeten uiteindelijk door de belastingbetaler in de benen gehouden worden. Het instellen van maximumprijzen is dan ook een vorm van symptoombestrijding. De onderliggende oorzaak wordt niet opgelost. Er is te weinig betaalbare energie op de Europese markt. De extreem hoge energieprijzen zijn een belangrijke prikkel om te besparen op energie en daarmee wordt lucht gecreëerd op de energiemarkt. Daarnaast zou je kunnen investeren in goedkoper energiebronnen. Dat zijn beide richtingen die pas op de langere termijn effect hebben. Het afschalen of volledig stilleggen van de productie, zoals nu in sommige sectoren gebeurt, is vanuit economisch perspectief ongewenst. In die zin is het logisch dat de politiek ook voor de korte termijn maatregelen wil nemen. De keuzes die gemaakt moeten worden zijn niet gratis en komen uiteindelijk bij de belastingbetaler terecht. Daarom benadrukken experts dat alle voors en tegens zorgvuldig afgewogen moeten worden en er geen ruimte is voor overhaaste en slecht doorgerekende schijnoplossingen.
