Na een lange periode van dalingen lijkt de koers van de TTF zijn weg naar boven weer te hebben gevonden. De prijzen blijven laag. Maar na een maand van optimisme over de beschikbaarheid van aardgas komende winter, begint het besef in te dalen dat de crisis nog niet helemaal is afgewend. Daarnaast ontstaan voorzichtige signalen dat gasbesparing en LNG-importen stroever beginnen te lopen.
De gasprijs zit weer in de lift. Nu de gasprijs weer wat stijgt, lijkt het erop dat de koers op de TTF vorige week een bodem heeft gevonden. Even kwam de prijs onder de €100, maar deze week lag de gasprijs daar standvastig boven. Op woensdag 26 oktober stond de TTF op het laagste punt van de week bij een stand van 104,32. Vanaf 31 oktober bleef de gasprijs rond de €120 hangen. Donderdag 2 november stond de gasprijs op zijn hoogst, bij een stand van €123,72.
De stijgende prijzen op de TTF lijken vooral een correctie na de sterke daling in oktober. Na een periode van groot optimisme op het gebied van de beschikbaarheid van Europees gas deze winter, steekt de angst voor de leveringszekerheid voor de langere termijn weer de kop op. Analisten waarschuwen voor te optimistische reacties op de verwachting van een zachte winter. Mocht de Europese winter strenger worden dan nu wordt voorspeld, dan bestaat het risico dat de gasreserves onvoldoende blijken om de winter door te komen. Ook begint het besef in te dalen dat het vullen van de gasreserves in 2023 veel moeilijk gaat worden dat dit jaar het geval was.
Vooralsnog blijft de stijging beperkt. De gasprijs is nog altijd een stuk lager dan in de zomer van 2022. Vooral de zachte herfst heeft een dempende werking op de prijs. Net als andere jaren wordt er deze periode weer veel windenergie opgewekt. In tegenstelling tot voorgaande herfstperiodes leveren ook zonnepanelen veel energie. In oktober werd ongeveer een zesde van alle elektriciteit opgewekt uit hernieuwbare bronnen. Deze gunstige opbrengsten uit hernieuwbare bronnen nemen de druk op de gascentrales een beetje weg.
Nog belangrijker zijn de relatief hoge nazomer-temperaturen. Omdat de Nederlandse verwarmingen op een lage stand blijven, verbruiken huishoudens de hele herfst al zo'n 50% minder gas dan voorgaande jaren. Niet alleen consumenten besparen een hoop gas. Ook het verbruik van de industrie blijft achter omdat veel grootgebruikers hun productie hebben stilgelegd. Dit resulteert in een besparing van ongeveer 20%. Samen telt dit behoorlijk op. Het totale Nederlandse gasverbruik ligt deze herfst zo'n 30% lager dan in voorgaande jaren.
Zetten de gasbesparingen wel door?
Er is wel een keerzijde aan de lagere gasprijs. Door de lage koers op de TTF kan het aantrekkelijker worden om meer gas te verbruiken. Inmiddels ontstaan voorzichtige signalen dat de besparingen weer wat teruglopen. Zo wordt voor het opwekken van stroom op het moment bijna geen steenkool gebruikt, terwijl de kolencentrales nog volop mogen draaien. De hoge prijs van kolen en verstoringen in de logistieke keten zorgen ervoor dat het op het moment goedkoper is om gas te verstoken. Hierdoor groeit het aandeel van gas in de Nederlandse energiemix.
Daarnaast is het ook niet ondenkbaar dat de industrie het intensieve aardgasgebruik weer voortzet. Sterker nog, langzaam maar zeker druppelen voorzichtige signalen binnen dat de hervatting al is gestart. Zo verhoogt kunstmestfabriek Yara uit Sluiskil (Zeeland) hun productiecapaciteit van ongeveer 33% naar 65%. Deze productieverhoging is typisch voor de Europese industrie. Tot voor kort draaide de Europese kunstmestsector op 37% van het maximum, maar inmiddels benutten de fabrieken gemiddeld gezien weer 63% van hun capaciteit. Al wil dit niet per se zeggen dat al deze kunstmest met Europees gas wordt geproduceerd. Veel van de grondstoffen voor kunstmest zijn in de Verenigde Staten vervaardigd. Daar is aardgas op het moment een stuk goedkoper.
Mochten de besparingen door de lage gasprijs tegenvallen, dan zou dat in het geval van een strenge winter problemen kunnen opleveren. Volgens het Internationaal Energieagentschap (IAE) is het besparen van gas een van de meest cruciale strategieën om de winter van 2022 door te komen. Als de besparingen tegenvallen kan het zijn dat er deze winter ondanks de hoge vulgraden van de Europese gasopslagen, toch tekorten ontstaan.
LNG-import loopt vast
Overigens dreigen niet alleen de besparingen aan de lage gasprijs ten onder te gaan. De Europese LPG-importen lopen een stuk stroever. Verschillende terminals hebben hun volledige capaciteit benut, waardoor alweer een week lang transportschepen voor de Europese havens blijven liggen. Met name in de Golf van Cadiz liggen schepen voor anker. De aanvoer is simpelweg groter dan de capaciteit die het net op kan vloeien. Daarnaast was de gasprijs afgelopen week te laag om de exporten rendabel te maken. Door de groeiende vraag naar LNG vanuit Japan wordt het steeds waarschijnlijker dat leveranciers van onder meer Amerikaanse LNG hun koers naar Azië zullen wijzigen.
