Wereldwijd wordt jaarlijks een derde van het geproduceerde voedsel niet geconsumeerd en dus weggegooid (of verspild, het is maar niet hoe je het wil lezen). Om het te verduidelijken, elke seconde wordt 51 ton aan voedsel verspild en jaarlijks gaat het om een bedrag van $2,6 biljoen. Al met al is voedselverspilling verantwoordelijk voor 8% tot 10% van de broeikasgasuitstoot. In Polen is daarom vorig jaar een wet aangenomen die retailers en groothandels moet stimuleren om niet-verkochte producten door te geven aan organisaties als ‘Too Good To Go’.
In Polen zijn winkels momenteel nog verantwoordelijk voor ongeveer 5% van de voedselverspilling. Dat aandeel is vooral bij de detailhandelaren en groothandels afgelopen jaar sterk gedaald, als gevolg van nieuwe wetgeving. Op 1 maart 2020 heeft de Poolse overheid namelijk besloten dat zij verplicht zijn een overeenkomst te sluiten met niet-gouvernementele organisaties over het verstrekken van gratis voedsel. Daarnaast moeten winkeliers promotiecampagnes organiseren om consumenten aan te sporen zo min mogelijk voedsel te verspillen.
Om bovenstaande kracht bij te zetten, hangt de Poolse ondernemers een boete boven het hoofd. Het gaat om 0,1 Poolse zloty per kilo verspild voedsel. Omgerekend is dat €0,02 per kilo. Dat klinkt als weinig, maar uit onderzoek blijkt dat de winkeliers in het verleden dan al gauw op een bedrag van 2 miljoen zloty zouden uitkomen (€448.000). Let wel; de regels geleden alleen voor winkels met een verkoopoppervlakte van minimaal 400 vierkante meters en waarvan de inkomsten voor minstens 50% uit de verkoop van levensmiddelen bestaat. Pas vanaf 18 september geldt de wet ook voor winkels met een oppervlakte vanaf 250 vierkante meter.
Lidl versus Biedronka
Wel zijn er forse verschillen zichtbaar in de hoeveelheid voedsel die wordt gedoneerd tussen de grootste winkelketens in Polen: Lidl en Biedronka. Er zijn in het land circa 760 Lidl-winkels en ongeveer 3.120 Biedronka-winkels. Als Lidl een omzet zou behalen die vergelijkbaar is met die van Jeronimo Martins Polska, het moederbedrijf van Biedronka, dan zou het nog altijd 60 keer minder voedsel inleveren. Biedronka loopt dan ook voorop als het gaat om het inleveren van voedsel dat anders verspild zou worden.
Afgelopen jaar leverden de Biedronka-winkels gezamenlijk meer dan 12.400 ton onverkocht voedsel in. De totale waarde daarvan komt uit op 131 miljoen Poolse zloty, ofwel bijna €30 miljoen. Het is een stijging van 29% in vergelijking tot een jaar eerder. Deze producten gingen vooral naar de Poolse Voedselbank of Caritas Polska. Lidl werkt eveneens samen met Caritas. Sinds maart 2020 heeft de Duitse discountketen circa 76,9 ton onverkocht voedsel gedoneerd. Caritas en de Voedselbank ontvingen vorig jaar in totaal 20.000 ton aan voedsel, van zo'n 3.300 winkels.
Dat Lidl minder doneert, komt onder meer doordat het een andere strategie hanteert. Die van kortingsacties. Vergelijkbaar met de 35%-korting-sticker bij Albert Heijn. Ook die strategie valt onder de wetgeving van de Poolse overheid. Er moet immers promotie gemaakt worden om minder te verspillen en dat kan op deze manier.
Meer kortingsacties
Als gekeken wordt naar de winkelketens Auchan en Netto, dan is een vergelijkbare trend zichtbaar. In elke Auchan-winkel is een speciale zone gemarkeerd, met het logo 'We don't waste – we save!'. Hier worden de producten tegen gereduceerde prijzen verkocht. Daarnaast is Auchan een samenwerking gestart met Too Good To Go. Vanaf december 2020 kunnen de gebruikers speciale voedselpakketten bestellen, waarin elke dag volwaardige en betaalbare producten met korte houdbaarheidsdata zijn.
Ook bij Netto Polska worden de consumenten gestimuleerd om producten met een korte houdbaarheidsdatum te kopen. "We verlagen de prijzen van de beschadigde producten of het voedsel waarvan de houdbaarheidsdatum het einde nadert, tot wel 70%. Ze zijn verkrijgbaar in al onze winkels, in zones gemarkeerd", laat de retailer weten.
