Profiteer nu van de Black Friday actie: 20% korting op alle abonnementen. Bekijk het aanbod
Spelt heeft in het broodassortiment een duidelijke plek veroverd. Toch is het wereldwijde verbruik niet te vergelijken met die van tarwe. Spelt is een nichemarkt en op de stijgende grondstoffenmarkt gedraagt het zich ook als buitenbeentje.
"Spelt is nog altijd een aparte markt", zegt speltteler en -peller Huub Diederen. "De prijs is vraag en aanbodgericht en niet gerelateerd aan de tarweprijs. "Hij hoopt wel dat de prijzen van spelt met die van tarwe mee gaan stijgen. "Anders is de teelt snel afgelopen." Er zitten volgens hem toch al wat haken en ogen aan de teelt qua risico, logistiek, het pellen, de aparte behandeling en - zeker niet te verwaarlozen - de lagere opbrengst.
"Als je één hectare tarwe hebt en één hectare spelt, dan zou je voor spelt eigenlijk de dubbele prijs moeten krijgen om het financiële plaatje rond te krijgen. Na het pellen blijft netto 70% over, waar dat bij tarwe bijna 100% is", meldt hij. De actuele prijs van buitenlandse spelt is volgens Diederen €260 per ton. "Dat was een paar maanden terug €390. Een daling van 30%. Een paar jaar terug was spelt heel duur, toen wilde iedereen spelt telen, maar toen klapte de hele markt in elkaar."
De spelt Kolenberger Spelt die wordt geteeld door Diederen en andere Limburgse telers, gaat naar meer dan 300 bakkers in heel Nederland. Zij betalen een vaste prijs, onafhankelijk van de wereldmarktprijzen, zodat telers en molenaars niet steeds klappen hoeven opvangen. Aan exporteren doen ze niet.
Duitsland grootste exporteur
In Duitsland en België wordt veel meer spelt geteeld dan in ons land. De speltexport valt uiteen in speltzemelen en speltmeel. Voor beiden is Duitsland de grootste exporteur. In 2020 voerde het land voor een waarde van $85,7 miljoen speltzemelen (12,6% van de markt) uit en voor $341 miljoen speltmeel (12,4%). Nederland was de grootste importeur voor Duitsland van speltmeel (101,4 miljoen). Ons land staat op de vijfde plek op de lijst van exporteurs van speltzemelen.
China was de topimporteur van speltzemelen met een waarde van $71,1 miljoen. Bij speltmeel ging Afghanistan aan kop. Het land voerde voor $218 miljoen aan speltmeel in. Nederland staat met de import van zowel speltzemelen als -meel op de derde plek, met een aandeel van 8,4% ($55,4 miljoen) bij de invoer van speltzemelen en 7,5% ($199 miljoen) bij speltmeel.
Vanuit Nederland gaat het meeste speltmeel naar België ($9,5 miljoen), Guinea-Bissau ($9,4 miljoen), Duitsland ($7,9 miljoen), Kameroen ($5,6 miljoen) en Sierra Leone ($4,9 miljoen). De meeste speltzemelen vanuit Nederland gaan naar Ierland ($16,1 miljoen), België (10,4 miljoen), het Verenigd Koninkrijk ($9,5 miljoen), Duitsland ($6 miljoen) en Spanje ($708.850).
Oude tarwesoort
Spelt is een oude tarwesoort en verwant aan de broodtarwe. Volgens informatie van WUR Wageningen zijn zaden gevonden in archeologische vindplaatsen van 6700 jaar geleden in Moldavië en Transkaukasië. "Bij de Romeinen was spelt een hooggewaardeerd graan en bij archeologische opgravingen in Limburg is spelt gevonden bij Romeinse villa's. In de Middeleeuwen werd spelt verdrongen door gewone tarwe. Tegenwoordig wordt spelt weer op beperkte schaal geteeld in de biologische landbouw", aldus WUR.
Spelt heeft het imago gezonder te zijn, maar volgens het Voedingscentrum zijn speltbrood en tarwebrood even gezond. Er zitten ongeveer evenveel koolhydraten, eiwitten, mineralen, vitamines en vezels in. Ook zitten er gluten in, waardoor het niet past binnen een glutenvrij dieet. In beide gevallen is volkorenbrood gezonder.
