Steeds meer producenten van plantaardige voedingsmiddelen maken de overstap van soja naar erwten. De keuze voor duurzaamheid ligt daaraan ten grondslag. Het aanbod, dat fors gedecimeerd is door extreme weersomstandigheden in Canada en Frankrijk, kan echter niet op tegen de groeiende vraag. Die stevige onbalans zorgt nu voor problemen op de wereldmarkt voor erwteneiwit.
De markt voor alternatieve eiwitten is de afgelopen jaren behoorlijk gegroeid. Volgens een rapport van Bloomberg Intelligence groeit de markt van plantaardige voedingsmiddelen tegen 2030 naar een waarde van maar liefst $162 miljard. Daarmee zouden plantaardige eiwitten een marktaandeel krijgen van 7,7% in de totale eiwitmarkt. Soja blijft met kop en schouders bovenaan staan als grondstof, vanwege de relatief lage kostprijs. De mileugerelateerde problemen die daarmee gepaard gaan (zoals ontbossing), zorgen er echter voor dat de erwt inmiddels met stipt op twee staat. En, dat is ook terug te zien in de cijfers.
Volgens marktbureau Mintec is de markt voor erwteneiwit in de periode van maart tot en met augustus van dit jaar met 35% gegroeid. Komende jaren wordt een verdere groei van 12% verwacht, per jaar. De gevolgen daarvan worden nu ook zichtbaar op de wereldmarkt, want Roquette (de grootste producent van erwteneiwit ter wereld) meldde afgelopen week al dat er een tekort is ontstaan aan erwteneiwit voor de productie van plantaardige voedingsmiddelen. Waar komt dat tekort vandaan?
Droogte in het belangrijkste teelgebied
Er is één duidelijke reden voor het ontstaan van dat tekort. Canada, wereldwijd de grootste leverancier van erwten, kampt namelijk met extreme droogte. De meeste erwten worden geteeld in de gebieden Saskatchewan, Alberta en Manitoba. Juist die prairiegebieden hebben het zwaar. Zoals te zien op de afbeelding hieronder is de situatie in delen van Saskatchewan zelfs uitzonderlijk te noemen. Deze regio's kampen al sinds juni met droogte. En juist dat is hetgeen dat de droogte dit jaar uitzonderlijk maakt. Canada kampt vrijwel jaarlijks met een droogteperiode, maar die zijn doorgaans veel korter van duur, zo melden analisten.
Het feit dat de droogteperiode zo lang duurt, heeft grote gevolgen voor de opbrengsten van diverse gewassen. Zo ook voor 'droge' erwten. Het ministerie van Landbouw in Canada verwacht voor dit seizoen (seizoen 2021/2022) een opbrengst van 2,5 miljoen ton. Dat is maar liefst 45% minder dan het afgelopen seizoen. In de regio's Saskatchewan en Alberta worden de grootste afnames verwacht, namelijk respectievelijk 52% en 39%. Maar ook in Manitoba, British Columbia en Oost-Canada vallen de opbrengsten tegen. Als gevolg hiervan zal de export dalen, tot zo'n 2,3 miljoen ton. Dat was een jaar eerder nog 3,6 miljoen ton.
De belangrijkste bestemmingen zijn (en blijven) China, de Verenigde Staten en Bangladesh. China kocht afgelopen jaar ongeveer 72% van de Canadese erwten. Maar door hoge prijzen voor de vaste grondstoffen zullen Chinese kopers op zoek gaan naar alternatieven, zoals koolzaad waarvan de prijs nog relatief laag ligt. Analisten voorzien dat de Amerikanen dat stokje maar al te graag willen overnemen. Ook in de Verenigde Staten valt de oogst namelijk tegen. Het areaal daalt met 3% naar 1 miljoen hectare. De productie van 'droge' erwten komt daardoor 44% lager uit, op 551.000 ton. "Het wordt een zeer sterke markt in 2022", verwacht Chuck Penner van Leftfield Commodity Research. "De verwachting is dat kopers eerder agressief zullen zijn met hoge biedingen."
Diep in de buidel tasten
Jeff Vipond van marktbureau Scoular Canada schat in dat de Verenigde Staten dit eizoen meer dan 500.000 ton erwten uit Canada gaan importeren. "Dit denken wij op basis van wat op het moment al is ingeboekt en de vraag die nog openstaat." De Amerikanen moeten dan overigens wel diep in de buidel tasten, blijkt uit de cijfers van het Canadese ministerie van Landbouw. Daar waar het afgelopen seizoen nog circa $340 per ton werd betaald voor 'droge' erwten, moet dit seizoen zeker $580 per ton worden neergelegd.
Uitwijken naar kikkererwten, die ook uitstekend geschikt zijn voor de productie van plantaardige voedingsmiddelen, is ook geen optie. De oogst daarvan in Canada daalt naar ongeveer 65.000 ton, met eveneens de grootste daling in Saskatchewan. De gemiddelde exportprijs voor dit product komt – zo verwacht het Canadese landbouwministerie – uit op $985 per ton. Nog hoger dan 'droge' erwten dus In beide gevallen heeft de toename in de prijs te maken met een lagere wereldvoorraad.
Nog hogere prijzen verwacht
Want, niet alleen in Canada en de Verenigde Staten zijn de opbrengsten lager, ook in de Europese Unie zijn de problemen groot. Frankrijk, een andere grote producent van erwten (en thuisbasis van Roquette), kampt juist met tegengestelde problemen. In dat land is de oogst flink beschadigd als gevolg van extreem natte weersomstandigheden. Al met al zorgt het ervoor dat de prijzen voor de grondstoffen ook komende tijd nog stijgen. Bovengenoemde prijzen lijken daarmee het minimale te zijn voor dit seizoen. En producenten kunnen daardoor niet anders dan de prijzen door te berekenen aan de consument, meldde Roquette eerder al.
