De vraag naar frites is groot. Zo groot dat de wereldwijde export op een hoger niveau ligt dan voor de coronacrisis. Een en ander is nog niet terug te zien in de prijsvorming en dat is verrassend, zeker met de verwachte schaarste.
We schreven er eerder al over: het oude record van de fritesexport, dat stamde uit 2019, werd in het tweede kwartaal van dit jaar verbroken. Met een verschil van maar liefst 58.000 ton product. De 10 grootste exporteurs exporteerden in drie maanden tijd ruim 1 miljoen ton bevroren frites. Dat was 50% meer dan een jaar geleden in dezelfde periode.
De opleving van de fritesmarkt is vooral te danken aan grote afnemers als het Verenigd Koninkrijk, Japan, Mexico, Saoedi-Arabië en Chili. De vraag uit deze landen is terug op het niveau van voor de crisis. De vaccinatiegraad in de belangrijke afzetmarkten stijgt, net zoals de vraag vanuit de foodservice. Kortom, alle seinen staan op groen voor de fritesverwerkers in Europa met België en Nederland als veruit de grootste exporteurs. Kunnen zij deze lijn doorzetten?
Aardappeloogst valt tegen
Een grote hindernis wordt de beperkte aanvoer van grondstof. De aardappeloogst in Europa is inmiddels in volle gang, maar valt op diverse plaatsen flink tegen. In Nederland ligt de gemiddelde opbrengst per hectare 10% lager dan in 2020, zo blijkt uit eerste proefrooiingen. Een tegenvallende nagroei en kwaliteitsproblemen zitten een goede opbrengst in de weg.
De situatie in Nederland is niet uniek. Ook in de rest van Noordwest-Europa, evenals in Polen, wordt op een matige oogst gerekend. En dat terwijl het areaal al een flinke krimp liet zien. Daarnaast speelt een vergelijkbare situatie in de Verenigde Staten, waar een uitzonderlijk droog en warm jaar de aardappeloogst parten speelt. In sommige regio's ligt de oogst wel 20% beneden het gemiddelde.
Prijs frites beweegt niet mee met markt
Fritesfabrieken hebben ook nagenoeg geen voorraad meer om uit te putten. De fritesvoorraden die tijdens de coronacrisis ontstonden, zijn inmiddels uitgedund tot nagenoeg nul. Enerzijds doordat het verwerkingsniveau deze zomer relatief laag was, anderzijds door de sterke vraag. Tegelijkertijd zien fabrikanten hun kosten stijgen, door de explosieve stijging van energie en grondstoffen. En ook het containertransport brengt nog de nodige uitdagingen met zich mee.
In dat licht is het op zijn minst verrassend dat de prijs van frites niet mee omhoog beweegt. De prijzen in Europa liggen een kleine 5% onder het niveau van vorig jaar en zelfs 15% onder het niveau van voor de crisis. Prijsstijgingen lijken onvermijdelijk, maar vooralsnog profiteren vooral landen als Turkije en Egypte daarvan. Zij spelen handig in op de vraagmarkt en hebben hun export soms met wel 50% zien stijgen.
