Haver: het tekort weegt steeds zwaarder in de prijs

Wereldwijd is een groot tekort aan agrarische grondstoffen. Dat is dé reden voor de grondstoffenrally. Ook haver is komend jaar beperkt beschikbaar, zo is de verwachting van het Amerikaanse ministerie van Landbouw (USDA). Canada, 's werelds grootste producent van haver, komt naar verluidt – zo staat in het Wasde-rapport van oktober – niet verder dan een oogst van 2,3 miljoen ton. Een negatief verschil van maar liefst 98% met een jaar eerder. Toen werd 4,5 miljoen ton haver geoogst. Of die 2,3 miljoen ton blijft staan, is overigens ook nog maar de vraag. Deze week maakt het landbouwministerie nieuwe cijfers bekend.

Wereldhandel verstoord
De productiecijfers van buurland Canada vormen een unieke situatie voor Amerikaanse kopers van haver. De invoer van haver is goed voor de helft van het totale Amerikaanse aanbod, en de overgrote meerderheid daarvan wordt geïmporteerd uit Canada. Het Amerikaanse landbouwministerie verwacht dat de Canadezen dit seizoen 'slechts' 1,1 miljoen ton haver exporteren. Een jaar eerder was dat nog 2 miljoen ton. Ook de jaren daarvoor werd de 2 miljoen ton met gemak gehaald. Een problematische situatie, want de Verenigde Staten ervaren zelf ook flink wat problemen met de haveroogst. Die ligt dit seizoen zeker 40% lager dan een jaar eerder. Een productie van 578.000 ton wordt verwacht.

De oogst in de Europese Unie is wel redelijk stabiel. Die schommelt al jaren rond de 8 miljoen ton. Dus zou je verwachten dat de Amerikanen kunnen overstappen van leverancier. Niets is minder waar. De Europese Unie produceert bijna volledig voor de binnenlandse consumptie. De export wordt geraamd op slechts 200.000 ton. Hoewel de Amerikanen wel minuscule hoeveelheden vanuit Noorwegen en Finland halen, is dat zeker niet voldoende om verwachte tekorten op te vangen. En als de oogstcijfers deze week nóg lager uitpakken, wordt dat probleem alleen maar groter.

Bovenstaande heeft een duidelijk effect op de notering van haver. Op de CBoT in Chicago wordt week na week een record geslecht. Dinsdag 2 november kwam de notering uit op $48,45 per kilo. Dat is een plus van ongeveer 9,6% met een week eerder; toen stond de prijs op $43,82 per kilo. Een maand geleden stond de notering nog op $38,59 per kilo. Inmiddels is de prijs wel weer iets gezakt. Maandag 8 november sloot de notering op $45,94 per kilo. Er is naar verluid iets minder handel, omdat de nieuwe oogstprognoses worden afgewacht.

Producenten verhogen prijzen
Het tekort aan haver wordt ook gemerkt door voedingsmiddelenproducenten, vooral degenen die mueslirepen en/of ontbijtgranen produceren. Hoewel de grote bedrijven in de voedingsindustrie op dit moment nog geen prijsverhogingen voor haverproducten hebben doorgevoerd, kan dat niet lang meer duren. Cheerios, de nummer één ontbijtgranen in de Verenigde Staten, kunnen niet geproduceerd worden van bijvoorbeeld gerst. General Mills, de producent van Cheerios, geeft aan dat het bedrijf alleen maar voldoende product binnen heeft gehaald door de schaal waarop geproduceerd wordt.  

Haverdrankproducent Oatly heeft die troef nog niet in handen, al timmert het hard aan de weg. Om bevoorrading te verzekeren heeft de producent de hele wereld af moeten speuren naar reserves, naast Canada. Inmiddels zijn daarom contracten getekend met haverproducenten in onder meer de Baltische staten. Dit lijkt – zo meldde het bedrijf eerder dit jaar – wel voldoende te zijn om de productie en verkoop komend jaar te verhogen. Dat zou de stijgende haverprijzen iets kunnen compenseren.

Een ander punt dat effect kan hebben op de markt voor haver, is de teelt komend seizoen. Doorgaans is het zo dat wanneer de prijzen voor een grondstof omhoog schieten er een seizoen later meer van dat gewas wordt geteeld. Heikel punt daarbij is dat alle grondstoffen momenteel hoog noteren. Er zou dus ook meer koolzaad, vlas, linzen, tarwe of mosterd geteeld kunnen worden, in plaats van de keuze voor haver.