Het gemis van leveringen zonnebloemolie uit Oekraïne en Rusland begint zich steeds meer te uiten op de wereldmarkt. Zo verhogen Europese supermarkten de prijzen en stellen ze een maximum in op het verkoopvolume. Niet alleen op ons continent zijn de problemen groot, want in India rijzen de prijzen nu ook de pan uit.
Het leeuwendeel van de zonnebloemolie is afkomstig uit Oekraïne en Rusland. Niet vreemd dus dat de stopzetting van die leveringen grote gevolgen heeft voor de wereldmarkt. Veel winkelketens in de Europese Unie zien zich genoodzaakt een maximum in te stellen op de verkoopvolumes. Zo heeft Aldi Süd in Duitsland een maximum van vier flessen per klant ingesteld. Ook in Spanje doen geluiden de ronde dat er op termijn er een maximale verkoophoeveelheid wordt ingesteld. De Federatie Nederlandse Levensmiddelenindustrie (FNLI) laat weten dat de voorraden in ons land nog goed zijn voor vier tot zes weken. "Daarna is het op."
Door de schaarste stijgen ook de prijzen flink. In het lagere prijssegment waren plantaardige oliën vorig jaar te koop voor minder dan €1 per fles. Dat is inmiddels €1,80 tot €2 per fles. Die prijsstijging is ook zichtbaar in de benchmarkprijzen van marktbureau Mintec. Begin deze maand, woensdag 2 maart, stond de prijs op omgerekend €1.567 per ton, een stijging van 18% in vergelijking met één week eerder. Op dinsdag 8 maart was dat al €2.409 per ton. Een plus van ongeveer €800 per ton in vergelijking tot de recordprijs die op 10 maart 2021 werd neergezet. Daarbij meldt Mintec dat de prijs voor zonnebloemolie sinds 1975 – de start van het bijhouden van de gegevens – niet zo hoog is geweest.
India zoekt alternatieven
In de Europese Unie zijn de problemen al groot, maar India kampt met de overtreffende trap daarvan. Zo'n 90% van de geïmporteerde zonnebloemolie kwam afgelopen jaren namelijk uit een van de twee landen. Het gaat om een volume van 1,9 miljoen ton. Het ontbreken van leveringen zorgt ervoor dat de prijs door het dak gaat. Volgens handelaren gaat het om prijsstijgingen van 400 tot 600 Indiase roepie per container van 15 kilo. Omgerekend is dat €4,75 tot €7,13 per 15 kilo. Inmiddels wordt €27,50 per 15 kilo betaald. En voorlopig wordt geen verandering gezien in het marktsentiment.
Hoewel de meeste Indiase handelsbedrijven een voorraad hebben voor 30 tot 45 dagen, wordt al wel gestart met het zoeken naar alternatieve leveranciers. Al verloopt die zoektocht wel moeizaam. Zo is de prijs voor Argentijnse zonnebloemolie al met $375 per ton gestegen sinds de inval op donderdag 24 februari. Om de binnenlandse prijsstijging in bedwang te houden, heeft Argentinië ervoor gekozen om de export te beperken. Rusland levert ook nog steeds zonnebloemolie; China is een groot afnemer op het moment. Maar handelaren melden tegelijkertijd dat de sancties vanuit het Westen de handel bemoeilijken, en dan specifiek rondom het doen van betalingen. Niet iets waar partijen op zitten te wachten.
En dus wordt verder gekeken, bijvoorbeeld naar de import van sojaolie. Hoewel het prijsniveau daarvan op dit moment nog iets lager is – omgerekend rond de €1.585 per ton – is de vraag hoelang dat het geval gaat zijn. De oogst in zowel Brazilië als Argentinië verloopt traag. Analisten in India verwachten immers een tekort van 10 miljoen tot 15 miljoen ton soja. Ook palmolie is een duur alternatief, met een prijs van 6.986 Maleise ringgit per ton (€1.511 per ton). Hoe dan ook, de kosten lopen flink op. Handelaren houden de situatie rondom de oorlog dan ook nauwlettend in de gaten, want dat is op dit moment dé prijsbepalende factor.
