De zuivelmarkt vertoont de laatste maanden bijzondere trekken. Niet zozeer omdat de prijzen alle bestaande records breken; dat gebeurt ook op andere agrarische grondstoffen markten en daar soms nog met meer geweld. Wat wel opvalt is dat steeds vaker verhoudingen zoek lijken en het speuren is naar een goede verklaring.
De achtergrond is dat de melkproductie wereldwijd nog steeds achterblijft, of dat het product het land amper uit komt, zoals in de Verenigde Staten. Dit terwijl de beschikbare voorraden wereldwijd laag zijn.
Begin dit jaar bleef de boterprijs ver achter bij de roomprijs. Die ging stijl omhoog in Europa, terwijl de botermarkt er vrij lusteloos bij bleef liggen. Dat grote prijsverschil is nu weer goeddeels rechtgetrokken. Boter is nu ook historisch hoog geprijsd. Of dat een houdbare situatie is of niet, moet later blijken.
Makkelijke mozzarella
Op de kaasmarkt speelt iets soortgelijks. Mozzarella is in rap tempo duurder geworden en raakt daarbij hoger geprijsd dan de traditionele kaassoorten, zoals Gouda, Edammer, Cheddar en Emmentaler. Een sneller te maken kaassoort met meer vocht en minder droge stof wint het van de 'degelijke' kazen. Maar goed, mozzarella heeft het seizoen mee: de horeca mag weer helemaal open en het terrasseizoen breekt aan.
Op de markt voor vloeibare zuivel speelt nog een situatie van onbalans. Daar blijft de spotmarkt voor rauwe melk achter bij de actuele verwaardingsmogelijkheden. Dat is een situatie die niet vaak voorkomt, behalve af en toe rond de jaarwisseling. Maar dan is het omdat de melk weg moet en de fabrieken op halve kracht draaien.
Gratis melkvet in Nieuw-Zeeland
In Nieuw-Zeeland speelt een soortgelijk probleem rond volle melkpoeder. Op de laatste GDT-veiling zag je de verkoopprijzen van magere melkpoeder al meer naar die van volle melkpoeder kruipen. Op termijnmarkt NZX is dat zelfs al een gepasseerd station. Daar is magere melkpoeder al duurder dan volle melkpoeder. Logischerwijs moet de prijs van het laatste product dan een inhaalslag maken, want anders is het melkvet gratis en is duur opeens goedkoop. Maar gaat dat ook gebeuren in een markt met deze prijzen? Zijn de Chinezen bereid om nog $500 per ton meer te betalen voor het Nieuw-Zeelandse poeder?
In een 'normale' markt zouden misschien veel partijen 'long' gaan op volle melkpoeder uit Nieuw-Zeeland, maar wat is het risico als je dat nu doet? Zeker is dat de afdeling risicomanagement bij veel bedrijven momenteel op scherp staat. Hoe verder de prijzen stijgen, hoe meer op het spel staat.
Soms is een duur product opeens niet meer gevraagd, omdat er te veel van is, of de markt verandert. Eind vorig jaar werden grote partijen gedemineraliseerde wei, een duur babyvoedingsingrediënt, bijvoorbeeld opeens verkocht aan de veevoerindustrie, omdat er te veel was. Inmiddels krabbelt deze markt wel weer goed op, geholpen door tekorten op de zuivelmarkt als geheel.
