De markt voor bakkerijgrondstoffen wordt gedomineerd door vraagtekens. De voorzichtig positieve vredesonderhandelingen tussen Rusland en Oekraïne zorgen voor wat perspectief. Tegelijkertijd zijn er steeds meer zorgen over de nieuwe oogst. Niet alleen brood wordt hierdoor duurder, ook voor pasta moet waarschijnlijk flink meer neergeteld worden.
De tarwemarkt is nog altijd extreem volatiel te noemen. Maar het hoogtepunt voor de oude oogst is inmiddels wel bereikt, verwachten insiders. Maandag 7 maart sloot de Matif-notering op €422,50 per ton, een absoluut record. Inmiddels schommelt de notering voor de oude oogst rond de €370 per ton. De voorzichtig positieve vredesonderhandelingen geven de markt weer wat hoop, en dat resulteerde afgelopen week in een prijsdaling van zo'n €10 per ton. De 600.000 ton tarwe die Oekraïne per spoor naar de Europese Unie exporteert en de schepen met Russische tarwe die af en toe nog arriveren, ondersteunen dat iets positievere sentiment.
Onzekerheid over nieuwe oogst
Toch staan alle seizoen nog op rood. "Vooral als we kijken naar de nieuwe oogst zijn er nog heel veel vragen", vertelt Bauke Wierda, sourcing manager bij Royal Koopmans. "Wat kan er ingezaaid worden? En als er een akkoord wordt gesloten tussen de twee landen, hoe snel kan de infrastructuur dan weer op poten gezet worden? Dat zijn vragen waar we nu nog geen antwoord op hebben." Daar komen de hoge prijzen voor olie, gas, transport en kunstmest nog bij. Maar dat de oogst kleiner uitpakt, daar zijn alle partijen het eigenlijk wel over eens. Analistenbureau SovEcon maakt het zelfs al concreet. Het rekent met 25% minder tarwe en 51% minder maïs in Oekraïne. "Dit zal ervoor zorgen dat er in de Europese Unie meer tarwe wordt ingezaaid, al is dat maar een gedeeltelijke compensatie", stelt Sjors van Rooijen van Inbak.
Maar als er binnenkort al een oplossing komt in de oorlog, dan zijn de problemen niet binnen twaalf maanden opgelost, is de verwachting van insiders. "Dat sentiment sijpelt door naar de nieuwe oogst. De spreiding tussen de oude en nieuwe oogst stond vlak na de start van de oorlog op zo'n €60 per ton. Inmiddels is dat nog maar €31 tot €34 per ton. Kortom: de prijzen voor de nieuwe oogst lopen in rap tempo op. Dat is zorgelijk", aldus Wierda. Van Rooijen is het daarmee eens. "We moeten echt voor langere periode rekening houden met hoge tarweprijzen, ook als er wel een oplossing komt in het conflict. De tarwebalans was al krap en dat is nu alleen maar erger geworden."
Grote prijsstijgingen voor pasta?
Afgelopen weken is veel gesproken en geschreven over eventuele prijsstijgingen in brood. Niet alleen de bovenstaande onzekerheden vormen daar reden toe, maar ook de bekende kostenstijgingen (zoals hogere transport- en energieprijzen) dragen daaraan bij. Een ander probleem is, volgens insiders, dat contracten worden opgebroken; vooral door toeleveranciers die veel energie gebruiken, zoals gist- en verpakkingsproducenten. Dat leidt tot een directe kostenstijging die bakkers moeten doorvertalen naar de retail. Al hoeft voor een tekort aan brood niet te worden gevreesd. "De gemiddelde Nederlander eet de laatste jaren minder brood. Er zijn daardoor juist veel onbenutte broodproductiecapaciteiten in de markt", stelt Van Rooijen.
Maar zoals gezegd, daar is al veel over gezegd en geschreven. Een product waar tot nu toe minder over bericht is, is pasta. Recent werd bekend dat Turkse pastafabrikanten de exportprijzen met zo'n $100 per ton verhogen, tot $850 per ton. Nu er geen product geïmporteerd kan worden uit Oekraïne en Rusland moet overgestapt worden op product uit Canada en Zuid-Amerika. Dat leidt tot fors hogere vrachtkosten. In Italië is de prijs voor exportpasta zelfs al opgelopen tot $1.000 per ton. Uiteindelijk zal dit ook doorberekend moeten worden aan de consument, is de verwachting.
Overigens is de oorlog niet de enige reden dat de prijzen voor pasta stijgen. "Een heel groot deel van de voorjaarstarwe en durumtarwe komt uit Noord-Amerika en Zuid-Canada. Die twee landen zijn heel belangrijk voor de wereldmarkt; een groot deel van de eiwitten komt daar vandaan. Maar die twee gebieden hebben afgelopen jaar extreme droogte gekend. Er is daardoor momenteel al weinig eiwit beschikbaar op de wereldmarkt en dat maakt durumtarwe sowieso al fors duurder dan één jaar geleden. Het verbaast mij niets als de pastahoek nog veel sterkere prijsverhogingen te zien krijgt dan de broodindustrie", meldt Wierda.
