Oekraïne was afgelopen jaren goed voor 10% van de tarwe-export. De eerste verwachtingen voor de oogst van 2020 wijzen op een verlies van 50%. En dus blijft tarwe voorlopig schaars en duur. Maar dat is niet het enige bakingrediënt dat hoog geprijsd is.
De graanprijzen staan nog altijd op een hoog niveau. Zo sloot de notering van tarwe op de Matif op maandag 11 april op €379,50 per ton. Dit was het hoogste niveau in twee weken tijd. Maïs zette diezelfde dag een slotnotering van €326,25 per ton neer. "En elke dag dat de oorlog in Oekraïne voortduurt, is ongunstig voor de granenmarkt én dus de bakkerijsector", stelt Sjors van Rooijen van Inbak. Hoewel het nog te vroeg is voor concrete voorspellingen over de oogst van 2020, is de eerste verwachting wel dat de oogst in Oekraïne 50% lager uitvalt. Dit vooral al gevolg van het ontbreken van arbeid, zaaigoed, kunstmest en/of logistiek.
Zolang granen schaars blijven, zijn bakingrediënten als tarwebloem en -meel dat ook. Het verlies kan immers niet zomaar worden opgevangen. Ter vergelijking: 10 miljoen ton is ongeveer de totale Duitse tarwe-export. Bij Spelt Bakkers gebruiken ze al zo'n dertig jaar Zeeuwse tarwebloem, een ingrediënt dat niet voor iedere bakker geschikt is door de zwakkere eiwitten. "Toch verwacht ik dat de prijzen omhoog zullen blijven gaan. Er is gewoonweg te veel onzekerheid in de markt", aldus eigenaar Marcel Spelt. Ook de premies voor de juiste (bak)kwaliteit tarwe zijn hoog. Van Rooijen: "En ik sluit een verdere stijging in de prijzen niet uit."
En hoewel er wel een wil is om meer tarwe te produceren in de Europese Unie, kan dat niet altijd op korte termijn plaatsvinden. Zo zijn er akkerbouwers die grond gereed maken voor extra tarweproductie, maar die grond is wel pas over een paar jaar gereed. Daarnaast zijn lopende afspraken en contracten een uitdaging. "Ook het beschikbare areaal, de hoeveelheid zaaigoed en de beschikbaarheid van kunstmest maken het niet altijd mogelijk om op stel en sprong in tarwe uit te breiden", vult Van Rooijen aan.
Niet alleen granen duurder
Maar niet alleen de graanprijzen hebben effect op de bakkerijsector. Zo is ook boter afgelopen weken fors duurder geworden. De DCA-notering voor boter sloot in week 14 op €7.250 per ton. Eén week eerder werd zelfs een recordprijs behaald van €7.410 per ton. "Maar de gehele zuivelmarkt gaat als een speer naar boven", is het geluid uit de markt. Zo bereikte room twee weken terug een piek van €8.930 per ton en kwam de Global Dairy Trade-notering voor magere melkpoeder uit op €4.200 per ton. Volle melkpoeder sloot op €4.139 per ton. Allemaal extreem hoge niveaus.
En dan zijn we er nog niet. Een product waar afgelopen periode in de media al veelvuldig over geschreven is, is zonnebloemolie. Eveneens een belangrijk ingrediënt in de bakkerijsector. Ook daarvan is de beschikbaarheid beperkt, waardoor de prijzen door het dak gaan. En dat geldt ook voor alternatieven, zoals koolzaadolie. Voor koolzaad wordt momenteel €970 per ton betaald. Recent ging de notering op de Matif zelfs door de €1.000 per ton heen. Palmolie staat omgerekend op zo'n €1.471 per ton. Zelfs olijfolie wordt nu regelmatig als vervanging gebruikt. En juist omdat nog zoveel onduidelijk is over 2022 blijven bakingrediënten voorlopig duur én schaars.
