Boeren willen betere prijs voor cacao in Ghana

De cacaoboeren eisen nu daags voor de start van het nieuwe cacaojaar op 1 oktober, een prijsverhoging van 30%. Dat geld willen ze zien omdat de inflatie de nationale munteenheid, de Ghanese cedi, minder waard heeft gemaakt. Ook zijn de kosten voor arbeid en meststoffen gestegen. Dat alles komt nog bovenop gewasziekten en droogte die de opbrengst onder druk zetten. Ondertussen is de prijs voor cacao nauwelijks gestegen. Voor de boze boeren is de prijsverhoging vooral een manier om de lasten eerlijk te verdelen, zo zegt cacaoboer en president van de vereniging van lokale cacaoboeren Issifu Issaaka. 

De geïnterviewde boeren waarschuwen dat het voor velen van hen nog aantrekkelijker wordt om hun land te verkopen aan illegale kleinschalige goudzoekers als de prijzen niet verhoogd worden. Deze groep doet aan, wat in het Ghanees, 'galamsey' wordt genoemd, een verbastering van 'gather them and sell'. Het is een praktijk waarbij illegale goudzoekers het land kopen van de boeren of de landeigenaren. De nieuwe eigenaren pompen het land vol met water en illegale chemicaliën in hun zoektocht naar goud. Zodra ze vertrekken omdat het goud op is of omdat ze worden weggejaagd door het leger of de politie, is het land dat ze achterlaten door de chemicaliën totaal ongeschikt om cacao op te verbouwen. De Cocobod meldde in augustus dat 19.000 hectare aan cacaoplantages verloren is gegaan door galamsey-praktijken. 

Hoeveel mensen betrokken zijn bij het illegale goud zoeken is onbekend. In 2017 sprak de toenmalige minister van Informatie Mustapha Abdul-Hamid, over 200.000 mensen die betrokken zouden zijn bij galamsey. Andere bronnen hebben het over 3 miljoen. Veel goudzoekers zijn Chinese migranten uit de regio Changlin. Waar het illegale goudzoeken door Ghanezen nog vrij ambachtelijk werd gedaan, introduceerden Chinezen manieren om efficiënter naar goud te zoeken. 

Gevaar
De Cocobod heeft galamsey meermaals een groot gevaar voor de Ghanese cacaoteelt genoemd. De organisatie spreekt zelfs van een 'kanker'. In de oostelijke en westelijke regio's van het land zou meer dan 74% van de cacaogronden lijden onder de illegale mijnbouw.  

Wat galamsey voor de boeren zo aantrekkelijk maakt, is de zekerheid die het biedt, zo blijkt uit onderzoek. De cacaoteelt is door gewasziekten en de klimaatverandering, die het weer extremer en onvoorspelbaarder maakt, al lang niet meer de zekere inkomstenbron die het vroeger was. Hierdoor zijn de opbrengst en dus het inkomen lager. 

Galamsey biedt boeren op de korte termijn meer zekerheid. Als ze eigenaar zijn van het land krijgen ze geld voor hun grond. Als ze komen werken in de mijnbouw krijgen ze ook nog eens per dag betaald. Dat gecombineerd met het eerder genoemde gevoel dat het telen van cacao onvoldoende betaalt, is volgens onderzoekers een van de redenen voor boeren om de stap te zetten hun grond te verkopen. 

Schulden
Het verhogen van de prijs is voor de Cocobod echter makkelijker gezegd dan gedaan. De organisatie werd onlangs door de Ghanese rekenkamer op de vingers getikt vanwege de hoge schulden die het heeft. In 2020 werd bekend dat de Cocobod in september 2020 een schuld had van 12,3 miljard Ghanese Cedi, zo'n €1,24 miljard. Ook zouden plannen om die schuldenlast te verlichten ontbreken. 

Inmiddels zegt de organisatie dat het maatregelen heeft genomen om geld te besparen en zijn dure kortlopende leningen vervangen met goedkope langlopende leningen. De Ghanese regering heeft inmiddels een lening van $1,3 miljard aan de Cocobod goedgekeurd zodat de komende oogst betaald kan worden. Er zijn zorgen over deze structuur waarbij jaarlijks nieuwe leningen nodig zijn. 

Op 1 oktober wordt bekend welke prijs de boeren gaan krijgen voor hun cacao. Voor het eerst zal het living income differential dan niet negatief zijn. Of de boeren met de inflatie van 29% en de grote stijging van kosten een prijs krijgen die al die veranderingen dekt, is nog maar zeer de vraag.