Rusland lijkt de touwtjes steviger in handen te pakken: vorig jaar dreigde het al westerse bedrijven die wilden vertrekken uit Rusland in te gaan lijven voor een spotprijs en afgelopen week voegde het land daad bij woord. Met de onteigening wil het land de economie...
De Russische regering nam de afgelopen week de touwtjes in handen bij Carlsberg en Danone. Daarmee deed het iets waar het al mee dreigde sinds bedrijven Rusland verlieten bij het uitbreken van de oorlog met Oekraïne.
President Poetin ondertekende een regeringsbesluit dat de aandelen van buitenlandse aandeelhouders naar de tijdelijke controle van de Russische overheid verplaatste, waarmee de Baltika brouwerij (eigendom van Carlsberg) en Danone Rossiya (eigendom van Danone) in handen zijn gekomen van de Russische staat. Daarmee heeft de overheid de grootste zuivelproducent en de tweede brouwerij van het land in handen gekregen.
Gijzeling
Voor bedrijven is het alsmaar moelijker geworden om Rusland te verlaten. In augustus 2022 publiceerde Poetin een besluit dat buitenlandse beleggers uit onvriendelijke landen verbood om hun aandelen in bedrijven actief in strategische sectoren te verkopen of te verhuizen. In december kwam daar een wet bij die buitenlandse bedrijven die Rusland wilden verlaten verplichtte hun aandelen te verkopen met een korting van minimaal 50% op de marktwaarde. In maart 2023 kwam daar een eis bij dat de Russische staat gecompenseerd zou worden bij een verkoop. Een maand later gaf Poetin toestemming voor de onteigening van buitenlandse bezittingen als reactie op het beslagleggen op en bevriezen van Russische bezettingen in het buitenland.
De vraag is wat Rusland gaat doen met de bedrijven die in het in bezit neemt. Want het bezit van de Russische staat is vooralsnog tijdelijk. Er zijn partijen die zeggen dat de regering de bedrijven opnieuw op grote schaal geprivatiseerd moeten worden. Dit is het stokpaardje van Andrei Kosti, CEO van staatsbank VTB, die in december een concurrent overnam zonder zich zorgen te maken over antitrustbeperkingen. Nu heeft hij zijn zinnen gezet op spoorwegbedrijven, defensieconcerns en cognacmakers. Bedrijven die de staat voor een spotprijsje kan kopen. Andere voorstanders van privatisering zijn voorzitter van de centrale bank Elvira Nabiullina, Anton Siluanov, de Russische minister van Financiën en directeur economische ontwikkeling Maxim Reshetnikov, maar zij geven wel de voorkeur aan beperkte privatisering.
Definitieve nationalisering
Aan de andere kant is er de definitieve nationalisering. Volgens Alexander Bastrykin voorzitter van het Russische Onderzoeksbureau dat onder meer corruptie aanpakt, is dat de beste manier om economische zekerheid in oorlogstijd te garanderen.
Poetin heeft meerdere keren aangegeven dat zich gaat houden aan de principes van de markt, ondanks de druk waaronder de Russiche economie zich bevindt. Vanwege het beperkte strategische belang van de Russische bezettingen van Danone en Carlsberg zullen die aandelen waarschijnlijk voor een spotprijsje verkocht worden aan een regime gezinde partij, die door het uitbreken van de oorlog bezettingen in het buitenland is kwijtgeraakt. Eerder kregen managers bij Rosneft al de touwtjes in handen bij Uniper en Fortum, de nutsbedrijven die genationaliseerd werden. Als compensatie voor de verloren bezittingen in Duitsland.
