De prijzen van sojaolie zijn de afgelopen maand gedaald. De productie van sojaolie neemt in de VS en Brazilië naar verwachting toe. Ondertussen blijven geopolitieke factoren, zoals de handelsspanningen tussen de VS en China, de wereldwijde markttrends beïnvloeden.
De termijncontracten voor sojaolie op de CBoT sloten 19 maart op 42,36 dollarcent per pond, een stijging van 2,87% ten opzichte van een week eerder, maar een daling van 8,51% op maandbasis.
De maandelijkse prijsstijging liep in de pas met de FOB-exportprijzen van sojaolie, die op 12 maart $994 per ton bereikten. Dit betekende een daling van 5% ten opzichte van de voorgaande maand, maar een stijging van 10% in vergelijking met vorig jaar volgens cijfers van de Europese Commissie en de International Grains Council (IGC). 12 maart was sojaolie 14,31% goedkoper dan palmolie, 11,49% goedkoper dan raapzaadolie en 10,85% goedkoper dan zonnebloemolie.
Het prijsverschil is daarna groter geworden (zie grafiek hieronder). Sojaolie kostte gemiddeld $994 per ton, wat het 12,04% goedkoper maakt dan raapzaadolie en 13,57% goedkoper dan palmolie.
De markt wordt beïnvloed door een dalende beschikbaarheid van palmolie en toenemende verwachtingen voor de productie van sojabonen en sojaolie.
USDA voorspelt toename sojaolie
Het Amerikaanse ministerie van Landbouw (USDA) verwacht een algemene stijging van de sojabonenoogst, met een toename op jaarbasis van 3,91% tot 66,37 miljoen ton in 2024/25. Ook de handel laat positieve vooruitzichten zien, met een verwachte groei van de export met 8,53% en de import met 14,98% ten opzichte van het voorgaande jaar. De voorraden zullen echter naar verwachting met 17,98% dalen op jaarbasis, tot 5,11 miljoen ton aan het einde van het verkoopjaar.
Importerende landen zullen hun aankopen naar verwachting fors verhogen. In India wordt een stijging van 32,92% op jaarbasis verwacht, tot 4,4 miljoen ton in 2024/25. De Chinese import wordt geschat op een stijging van 31,58%, tot 500.000 ton in dezelfde periode.
Ondanks een jaarlijkse stijging van de prijzen voorspelt het USDA een algemene groei van de wereldmarkt voor sojaolie, gedreven door een sterke vraag vanuit belangrijke bestemmingen, waaronder de voedings- en biobrandstofsector. Deze trend is echter nog niet duidelijk zichtbaar in grote importregio's zoals India en de EU. De Europese markt voor plantaardige oliën reageerde op de stijgende prijzen met het verlagen van de import. Sojaolie vormt hierop geen uitzondering: de import in de EU daalde met 62% op jaarbasis tot 150.900 ton tussen 1 juli en 2 maart.
Dalende import in India in februari
De invoer van eetbare oliën in India daalde in februari met 12,1% op maandbasis tot 885.561 ton, volgens de Solvent Extractors' Association of India (SEA). Na enkele maanden van stijging daalde de import van sojaolie met 36,1% ten opzichte van de vorige maand tot 283.737 ton in februari. Ter vergelijking: de import van palmolie herstelde zich, met een stijging van 35,72% tot 373.549 ton op maandbasis.
De verschuiving tussen de import van palm- en sojaolie wordt beïnvloed door prijsschommelingen. Terwijl sojaolie in februari gemiddeld $1.156 per ton kostte, was geraffineerde, gebleekte en gedeodoriseerde (RBD) palmoleïne iets goedkoper met $1.146 per ton, wat mogelijk tot een verschuiving in aankopen heeft geleid.
Ondanks de maandelijkse daling bedroeg de totale import van sojaolie tussen november en februari 1,56 miljoen ton, wat een stijging van 71,61% op jaarbasis betekent. Daarentegen daalde de palmolie-import met 34,41% tot 1,99 miljoen ton in dezelfde periode.
Braziliaanse export stijgt fors
Na een daling in de productie in 2024 is de Braziliaanse export van sojaolie in 2025 sterk gestegen. In februari bedroeg de export 112.000 ton, een stijging van 252% op jaarbasis. De exportwaarde bedroeg $113,42 miljoen, een stijging van 242%. De stijging in waarde was echter iets lager dan de volumetoename, wat duidt op een gemiddelde prijsdaling van 3% tot $1.009 per ton.
In 2024 bedroeg de jaarlijkse export van sojaolie uit Brazilië 1,37 miljoen ton, een scherpe daling van 41,39% ten opzichte van het voorgaande jaar. De belangrijkste exportbestemmingen waren India (57,65%), Bangladesh (10,34%) en Noord- en Zuid-Amerika (11,65%).
Tussen januari en februari 2025 steeg de cumulatieve export met 102% op jaarbasis tot 200.282 ton. Het aandeel van India in de import steeg van 38% naar 64%, met een totaal van 127.701 ton – een stijging van maar liefst 243,16%.
Oekraïense sojaolie-export in de lift
In Oekraïne steeg de export van sojaolie met 52% op jaarbasis tot 245.400 ton in de eerste helft van 2024/25. Polen was de grootste afnemer, goed voor 61% van de totale Oekraïense export. De relatief sterke euro ten opzichte van de Amerikaanse dollar stimuleert de leveringen aan de EU.
De productie van sojaolie in de VS wordt in 2024/25 geraamd op 13 miljoen ton, een jaarlijkse stijging van 5,86%. Hoewel de consumptie van sojaolie voor biobrandstoffen met 1,1% naar beneden is bijgesteld ten opzichte van eerdere prognoses, wordt nog steeds een stijging van 3,55% op jaarbasis verwacht tot 6,1 miljoen ton. Ondertussen wordt verwacht dat de Amerikaanse export 800.000 ton zal bereiken, een enorme stijging van 191,73% op jaarbasis.
Ondanks de positieve vooruitzichten kunnen de aanhoudende handelsspanningen tussen de VS en China risico's vormen voor de Amerikaanse sojasector. China heeft vergeldingsheffingen opgelegd op onder andere sojabonen en sojaolie. Aangezien China historisch gezien een grote importeur is van Amerikaanse sojaolie, kan door deze heffingen de vraag naar Amerikaanse export lager worden en dat kan de wereldwijde beschikbaarheid groter maken.
Daarnaast wordt verwacht dat de Braziliaanse sojabonenproductie met 10,5% zal stijgen op jaarbasis tot 169 miljoen ton in 2024/25, wat een alternatief kan bieden voor de Chinese importbehoefte.
