China nog steeds cruciale markt voor varkenssector

Vrijwel iedereen in de varkenssector staat de enorme Chinese vraag naar Europees varkensvlees als gevolg van de problematiek rondom Afrikaanse varkenspest (AVP) in dat land nog goed bij. In een tijdsbestek van slechts 12 maanden verdrievoudigde de Europese export van varkensvlees. Het leidde tot hoge varkensprijzen in 2019 en aanvang 2020. Inmiddels is de vraag vanuit het land naar varkensvlees terug op het niveau van voor de AVP-problematiek.

Vooral de export van duurdere onderdelen is gedaald. De afzet van bijproducten blijft echter behoorlijk stabiel en is nog altijd van aanzienlijk belang voor de sector. Omdat de productie in de Europese Unie de komende jaren waarschijnlijk stabiel blijft, maar de vraag op het thuiscontinent licht daalt, blijft invloed van China op de sector in ons land er eentje om rekening mee te houden.

China blijft bijproducten vragen, maar voor minder geld
Hoewel de totale Chinese vraag naar varkensvlees dus daalt, blijven de producten die bij ons minder gevraagd zijn in trek. Dat de export van duurdere onderdelen is duidelijk gedaald. Dit heeft een duidelijke impact op de exportwaarde van de geëxporteerde producten. Volgens cijfers van de Chinese douane (General Administration of Customs of the People's Republic of China) importeerde het land in 2020 voor ongeveer $14,9 miljard aan varkensvleesproducten. In 2024 (tot en met de maand november) was hier nog ongeveer $4,4 miljard van overgebleven. Dat betekent een daling van rond de 70% Wel is dit nog wel altijd fors meer dan voor de AVP-problematiek in 2018, toen het land voor $2 miljard varkensvlees importeerde.

In volume is de daling in deze periode nog wat groter. Tussen 2020 en 2024 (tot en met november) viel het volume in tonnen zo'n 70% terug, van 573.000 ton tot 209.000 ton.

Factor voor de Nederlandse varkensprijzen
Hoewel de aandacht voor de Chinese ontwikkelingen de afgelopen jaren door deze teruggang wat naar de achtergrond is verdwenen, is het belang van de Chinese vraag voor de Nederlandse sector nog altijd zeer relevant. Uit cijfers van Eurostat blijkt dat zeker voor Nederlandse slachthuizen de export naar het land nog een aanzienlijke omvang heeft.

Uit deze cijfers wordt duidelijk dat ook voor Nederland de exportcijfers flink terugliepen. Voor het jaar 2024 zijn de definitieve cijfers tot en met oktober bekend. In onderstaande tabel zijn de exportcijfers voor Nederland weergegeven waarbij we de volumes gecorrigeerd hebben voor een 12 maandelijkse periode, ervan uitgaande dat het volume in de laatste 2 maanden rond het jaargemiddelde van 2024 zal liggen.

Ondanks de gedaalde volumes blijft de export van vlees een belangrijke pijler waar de Nederlandse sector op steunt, zo blijkt ook uit bovenstaande cijfers. Hoewel er veel aandacht is voor concepten en het creëren van toegevoegde waarde in de Nederlandse keten is de totale productie in ons land nog altijd veel groter dan de consumptie. Afgaande op de exportcijfers van Eurostat, waarin het volume in karkasgewicht wordt weergegeven kan er van worden uitgegaan dat (afgaande op een gemiddeld karkasgewicht van 100kilo) er nog rond 6,8 miljoen varkens als vlees de grens over gaat. Binnen dit deel is ook het aandeel van China aanzienlijk. 

Nederlandse slachterijen onderstrepen bij navraag het belang van deze stroom. Zij geven aan dat de Chinese afzet cruciaal is en blijft om de vierkantsverwaarding rond te rekenen. De afzet van varkensonderdelen buiten Europa mag dan niet meer zo lucratief zijn als enkele jaren geleden, maar de opbrengst per vleesvarken bedraagt toch al gauw €15 tot €20, zo geven insiders aan. 

Hoe sterk is de Chinese economie?
In andere exporterende landen, waaronder de Verenigde Staten, maakt men zich ondertussen wel zorgen over de robuustheid van de Chinese economie en daarmee samenhangend de vraag naar varkensvlees en de toekomstige impact voor overzeese producenten. Zo gaat de Chinese geboortepolitiek (die liep van circa 1980 tot rond 2010) leiden tot een forse daling van de populatie. Daarbij zal het aandeel 65+ers steeds groter worden. In conservatieve scenario's wordt nu rekening gehouden met een terugval van het aantal inwoners van rond de 700 miljoen tot rond de 500 miljoen. Een kleinere populatie zal ongetwijfeld impact hebben op de omvang van de economie.

Daarnaast heeft de Chinese economie de afgelopen decennias een sterke positie op kunnen bouwen door de relatief lage lonen in het land. Als de productiefactor arbeid krapper wordt, zal dit ook gevolgen hebben voor de loonpositie van werknemers in China. Al met al zullen deze ontwikkelingen vroeg of laat leiden tot een kleinere groep consumenten. Ook zal het land een nieuwe balans moeten vinden om de concurrentie internationaal aan te kunnen gaan.

Voor exporteurs van varkensvlees is het van belang deze ontwikkelingen goed in de gaten te houden, zo schrijven Amerikaanse media. Ze raden bedrijven die sterk afhankelijk zijn van export naar China aan om ook naar andere ontwikkelmogelijkheden te kijken.