In het Zuid-Limburgse Eys ligt de wijngaard van Peter Pelzer. Onder de naam ‘Domein Aldenborgh’ verkoopt hij exclusieve wijnen van eigen bodem. Naast het feit dat het al bijzonder is dat hij in Nederland wijndruiven teelt en de wijn produceert, is zijn werkwijze nog nét iets specialer. Pelzer heeft namelijk volop aandacht voor een symbiotische werkwijze. Door het microbiologisch leven in de bodem in stand te houden, kan hij een specifieke smaak aan de wijnen meegeven.
Pelzer is iets meer dan dertig jaar geleden begonnen met de (wijn)druiventeelt, in eerste instantie vanuit zijn interesse in planten. "Doorgaans zijn druiven, samen met bloembollen, de meest bespoten gewassen. Dat wilde ik niet. Na één keer spuiten, wist ik al dat ik het anders wilde doen. Eerst begon ik met natuurlijke beschermingsmiddelen, maar dat was het toch ook niet. Ik wilde wijndruiven oogsten zonder chemische middelen", vertelt hij. "Meeldauw is een groot probleem in de druiventeelt. Maar door te spuiten, vernietig je ook de gunstige microbiologie in de bodem. Dat is het moment dat ik mij ben gaan verdiepen in een symbiotische manier van werken. Micro-organismen zijn in mijn ogen de échte oplossing voor alle problemen in de druiventeelt."
Symbiotische manier van werken
Peter's zoon Chris besloot zich in 2017 aan te sluiten bij het bedrijf. Zijn opleiding biologie, met als specialisme plantmicrobe interacties, kwam goed van pas in de denkwijze van Pelzer. "Ons doel is een boscultuur aan te brengen in een monocultuur. Die monocultuur staat gelijk aan steriliteit en eenzijdigheid. Bovendien produceren de door bespuitingen beschermde druiven weinig tot geen eigen afweerstoffen. Dat zijn stoffen die je proeft. Ook die afweerstoffen - vooral bitterstofjes - maken (naast zuur en zoet) ook deel uit van het smaakpalet. Denk aan eenzijdigheid in de darmen of maag (en dus geen afweerstoffen), dan worden we ziek. Dat is ook zo in de bodem. Druiven bevinden zich het liefste aan de rand van een bos. Daar streven wij dus naar in onze nieuwe 'arbustum'. We geven de druiven hun omgeving terug."
De druiventeler heeft daarom een zogenaamde 'boomwijngaard' opgezet. Op zijn drie hectare staat om de twee meter een boom. "Wij hebben gekozen voor Turkse hazelaars, 2.000 stuks. Ze zorgen voor ondersteuning aan de druiventeelt én zorgen tegelijkertijd voor koolfstofbinding. Ze binden de koolstof op een dieper niveau dan de druif zou doen. Het symbiotisch werken zorgt voor een samenwerking tussen de boom en de druif. We geven de natuurlijke omgeving terug", licht Pelzer toe. Zo wil Pelzer natuurinclusief werken op Nederlandse bodem.
De Pelzers zijn een van de weinigen in Nederland en Europa die op deze wijze wijndruiven telen. "De hoge kosten zijn een grote uitdaging, ook voor ons. Wij worden in een internationale markt vergeleken met wijn uit Chili of Zuid-Afrika. Die landen kunnen veel goedkoper produceren. Dat is niet per se erg, maar je moet dan wel goed de productvoordelen van Nederlandse wijn aangeven. Alleen dan wordt die kostprijs van €10 per liter terugbetaald in de verkoop. Je moet op het juiste moment, op de juiste plek zijn. Dat is niet altijd op het terras. Dat is niet denigrerend bedoeld overigens." Pelzer doelt daarmee puur op het feit dat de consument wel bereid moet zijn om een hoger bedrag neer te leggen voor een wijn, die werkelijk het proeven waard is.
Kwaliteit is key
Ook speelt volgens de telers mee dat in de wijnmarkt vaak een overschot is. "Je moet daarom wel creatief zijn. Wij doen dat door aandacht te hebben voor het microbiologisch leven. Door bespuitingen met compostextract en zeealgen zorgen wij ervoor dat de druiven in topconditie zijn, net als een wielrenner die de Tour de France moet rijden." Op enkel een biefstuk rijd je die tour ook niet. Daarnaast maakt de keuze voor bepaalde druiven een wijn uniek." De Pelzers hebben dit jaar historische druiven aangeplant als Gruenfraenkisch en Grun Adel Fraenkisch, druiven uit de tijd van Karel de Grote. "Niet louter voor het culturele aspect, maar ook omdat de smaak van deze vergeten soorten gewoon echt goed is. Kwaliteit en smaak zijn key in de wijnmarkt."
Daarin heeft Pelzer – zo zegt hij zelf – een stapje voor op de concurrentie. "Mensen die op hoog niveau wijn proeven, die leggen de lat ook ontzettend hoog. Denk aan inkopers van sterrenrestaurants. Zij worden gekeurd door Michelin-leden. Zij willden dus het beste van het beste. Doordat wij zoveel aandacht hebben voor het microbiologisch bodemleven hebben we echt een unieke smaak. Dat proeven zij meteen." Peter refereert naar sterrenrestaurants in onze hoofdstad zoals Graphite en Bolenius, maar ook topbedrijven zoals het biologische restaurant Sjuutenend in Schinnen en Tribeca in Heeze verschenken onze wijn. Hun koks verzorgen de eind-run van de estafette van spijs en wijn, de feitelijk kroon op ons werk
Groeimarkt
Peter ziet nog meer groeikansen in de consumentenmarkt. "Via de reputatie van de restaurants kunnen we onze wijnen aan de man brengen. Dat is ons hoofddoel. Je kan veel over de kwaliteit vertellen en allerlei wedstrijden winnen, maar uiteindelijk draait het erom waar je geschonken wordt. De coronacrisis heeft dat proces iets vertraagd, maar we gaan daar nu weer volle bak op focussen." Door de crisis viel de afzet naar de horeca volledig weg en hebben de Pelzers – na lang wikken en wegen – toch een webshop opgezet. "Dat paste eigenlijk niet bij ons. Wij willen exclusieve wijnen aanbieden. Een webshop hoorde daar in mijn ogen niet bij. Het is echter de enige moderne manier om onze wijn gemakkelijk bereikbaar te maken voor iedereen."
Daarnaast heeft Pelzer als doel om zijn teelt uit te breiden van drie hectare naar zes hectare. Deze nieuwe drie hectaren zijn aangelegd in de vorm van een arbustum, een boom-wijngaard. De normaal dode houten of metalen paalondersteuning wordt in de nieuwe wijngaard vervangen door levende bomen. "Dit worden geen woudreuzen, maar de bomen worden geknot gelijk een bol-accazia. Dus geen Romeinse situaties met druivenranken als lianen in boomtoppen, maar de combinatie van het oude en het moderne van een draadsysteem. De nieuwe wijngaard is uniek voor Europa en geïnspireerd op de proef-boomwijngaard van de Universiteit Freyburg in Trier. Hun wetenschappelijke informatie was overtuigend genoeg om in Eys een complete nieuwe wijngaard na hun voorbeeld aan te planten."
