De importbeperkingen die Wit-Rusland in 2022 wil laten ingaan, treffen de voedingsexport van een reeks Europese landen, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en Canada. Onbedoeld wordt ook het bevriende Rusland geraakt. Veel geïmporteerde voeding is namelijk wederuitvoer bestemd voor Rusland.
Volgens een ruwe schatting wordt met de aangekondigde sancties een importpakket van voedingsmiddelen met een waarde van €660 miljoen tot €680 miljoen op jaarbasis getroffen. Het zijn cijfers bij benadering. Er vindt ook grijze import plaats. Het gaat voornamelijk om zuivel, vlees en groenten en fruit. Vis en alcoholische dranken worden niet getroffen, evenmin als kindervoeding en de invoer van voeding voor persoonlijk gebruik. Daardoor kunnen de Wit-Russen nog wel met een kofferbak vol eten uit Polen of Litouwen terug het land in. Als de grenzen tenminste open blijven.
De Wit-Russische sancties dreigen ondertussen een onbedoeld neveneffect te hebben. De Wit-Russische president Aleksandr Loekasjenko stelt dat de Wit-Russische landbouw gemakkelijk meer kan produceren om het verlies van import uit de Europese Unie te compenseren, maar in de praktijk is dat niet eenvoudig. Meer melk en vlees produceren gaat nog wel, maar het productassortiment wordt in elk geval smaller, zo is de inschatting. Vooral de hoogwaardiger producten worden schaarser. Ook in buurland Rusland zullen de gevolgen voelbaar zijn. Daar stijgen de winkelprijzen van veel voedingsmiddelen dan ook en wordt het aanbod kleiner.
President Aleksandr Loekasjenko belooft ter compensatie de invoer vanuit bevriende landen extra te stimuleren, maar zoiets had na 2014 (tijdens de Russische importstop) ook slechts matig succes.
De Wit-Russische regering stelt verder dat het voedselembargo de Wit-Russische exportplannen niet dwarsboomt. Nog steeds wordt voor het lopende jaar een waarde van de voedingsexport van meer dan €5,3 miljard voorzien. Het leeuwendeel hiervan gaat evenwel naar Rusland en Oekraïne (waarmee de verhoudingen ook steeds slechter worden).
De Wit-Russische importsancties zijn een antwoord op eerdere Westerse sancties die zijn ingesteld na de verkiezingsfraude van vorig jaar en daarop volgende harde maatregelen tegen de eigen bevolking. Een lange lijst van regeringsfunctionarissen is niet meer welkom in de Europese Unie en de Verenigde Staten, en ook hun geld niet. Daarnaast is een reeks Wit-Russische bedrijven getroffen.
Sacties tegen kaliproducent Belaruskali
Voor de agrarische sector tellen met name de sancties tegen Belaruskali, die goed is voor 15% tot 18% van de mondiale kaliproductie. Het bedrijf exporteert jaarlijks voor €2,5 miljard aan kali vanuit de mijnen in Salihorsk, een plaats halverwege tussen Minsk en de Oekraïense grens. Het gewonnen product gaat vervolgens per spoor naar de Litouwse havenstad Klaipeda, om daarvandaan per schip de wereld over te gaan.
De eerste sancties tegen Belaruskali zijn al in augustus afgekondigd door de Verenigde Staten. Daarbij werd ook Litouwen opgeroepen mee te doen. Dat bleek een lastige klus voor de Litouwse overheid. Enerzijds werd steun uitgesproken voor de sancties en werd ook meegedaan met een Europees pakket. Ondertussen bleven de Litouwse spoorwegen kali vervoeren. Dat zou in december definitief stoppen, maar nu blijkt dat Belaruskali al weer vooruit betaald heeft tot januari, zo verdedigen de spoorwegen zich. Deze maand zal dus nog zo'n miljoen ton kali naar Klaipeda blijven gaan.
Gezien de inkomsten die gemoeid zijn met het transport van Wit-Russische kali is het aantrekkelijk voor de Litouwse spoorwegen op te export te blijven ondersteunen, maar de laatste dagen lijkt de kwestie politieke consequenties te krijgen in Vilnius. Het wordt gezien de oplopende druk van beide kanten steeds moeilijker om door te gaan met de export.
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
