En toen was prompt de melk op bij Jumbo. Een tekort aan melk in zuivelgrootmacht Nederland is hetzelfde als dat Fransen door de wijnvoorraad heen zijn of Saoedi-Arabië een olietekort heeft. De maatschappelijke ophef was dan ook groot. Het vermeende melktekort bleek uiteindelijk storm in een glas water, maar zet wel te denken. Melk blijkt nog altijd een maatschappelijk smeermiddel te zijn.
"Melk is goed voor elk" is de reclamehit uit de jaren '60, die de laatste jaren steeds minder populair werd. De consumptie van melk en zuivelproducten staat in Nederland en andere Westerse landen vanuit milieubezwaren steeds meer ter discussie. Die discussie is zo serieus dat zuivelbedrijven vandaag de dag massaal in de markt van veganistische zuivelproducten springen. Uiteraard om te anticiperen op groeimarkten, maar vooral ook om straks niet overbodig te zijn.
Melk, WC-papier en kraanwater
Voor melkveehouders in ons land, die onder de strengste milieunormen op Champions League-niveau acteren, is de opkomst van sojamelk en dergelijke tenenkrommend. Zij kunnen hun business model wat generatieslang succesvol was, niet ineens overboord kieperen. Hoewel dit door sommige politici soms wel zo wordt gesuggereerd. In dat kader was de maatschappelijk ophef die afgelopen zaterdag ontstond toen consumenten misgrepen, misschien wel de beste PR die de sector zich kon wensen. De zwijgende meerderheid begon namelijk te spreken. Net zoals WC-papier of kraanwater is melk vanzelfsprekend in ons land. Volgens Albert de Groot, vicevoorzitter van de Nederlandse Zuivelorganisatie (NZO), maakt zo'n moment het belang van melk duidelijk, zo geeft hij desgevraagd aan: "Pas als het er even niet is, begint het besef ervan door te dringen."
Woordvoering FrieslandCampina
Jumbo schoof Campina de schuld in de schoenen die niet zou leveren. In een ander filiaal verschuilde de grootgrutter zich achter de droogte, waardoor de melkproductie in ons land zou haperen. Dat laatste klopt inderdaad, maar is een goedkoop argument. De melkproductie valt enkele procenten lager uit dan andere jaren, maar dit betekent nog niet ineens dat de fabrieken geen aanvoer meer hebben. Bovendien wordt slechts minder dan 10% van de melkproductie in ons land verwerkt tot drinkmelk. Die stroom valt niet zomaar weg. Net zoals de waterstand op de Rijn wel kan zakken, maar de rivier nooit droogvalt.
'Fittie' over prijs?
FrieslandCampina laat bij navraag weten dat leveringsproblemen niet aan de orde zijn, zonder verder in detail te willen treden. Waar het waarschijnlijk wel op vastzit, is de prijs. Jarenlang konden retailers tamelijk goedkoop melk inkopen, maar die tijden lijken voorbij. Door de gekrompen melkproductie en goede afzetmogelijkheden wereldwijd is de melkprijs intussen opgeklommen tot boven €50, een plafond dat in het verleden als onhaalbaar werd geacht. De fors hogere prijzen zijn bovendien de nieuwe werkelijkheid en daar moeten retailers aan wennen. Eerder waren er in Duitsland al lege zuivelschappen, omdat retailers de prijsverhogingen niet wilden accepteren en zodoende achter het net visten.
Dit is mogelijk ook het geval tussen FrieslandCampina en Jumbo, al gaan beide partijen dat on the record natuurlijk niet bevestigen. In de zuivelmarkt doen wel geluiden de ronde dat melkverwerkers en afnemers de laatste tijd regelmatig een 'fittie' hebben over de prijs. Retailers zijn huiverig om de prijsverhogingen bij de consument neer te leggen. Net als het kratje bier is melk klaarblijkelijk een publiekstrekker die betaalbaar moet blijven. Voor de consument is dat wel zo prettig in tijden dat door de hoge inflatie veel dingen duurder worden, al gaat dit natuurlijk niet zonder een melkveehouderij met omvang. In dat kader zegt Jan Anker, CEO van A-ware: "Het is belangrijk dat de boeren een eerlijke prijs krijgen voor de melk. Het is niet vanzelfsprekend dat er altijd voldoende melk is."
Maandag ging er een foto met een nieuwe verklaring van Jumbo rond op social media. Onder meer Caroline van der Plas, leider van BoerBurgerBeweging (BBB), plaatste deze mededeling van de Jumbo in IJsselstein op twitter. Daarin maakt filiaalhouder Ruben Metselaar duidelijk dat er wel leveringsproblemen zijn, maar benadrukt dat er geen tekort aan melk is. "Er moet logischerwijs een kostendekkende prijs worden gevraagd, wat alleen niet wordt betaald", zo verklaart hij.
Medeauteur van dit artikel is Klaas Van der Horst.
© DCA Market Intelligence. Op deze marktinformatie berust auteursrecht. Het is niet toegestaan de inhoud te vermenigvuldigen, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van DCA Market Intelligence.
