Het Amerikaanse bedrijf Eat Just bouwt in Singapore aan een faciliteit van $61 miljoen, waar tienduizenden tonnen kweekvlees worden geproduceerd. In het eerste kwartaal van 2023 moeten daar de eerste kippenvleugels en -nuggets worden geleverd. 'Ons eigen' kweekvleesbedrijf Mosa Meat was dé pionier op gebied van kweekvlees.
Omdat kweekvlees een nieuw voedingsmiddel is (novel food), moet voordat kweekvlees daadwerkelijk in de Europese Unie mag worden verkocht een veiligheidsdossier worden ingediend bij de Europese Commissie. Daarna wordt het beoordeeld door EFSA, de Europese Europese Autoriteit voor voedselveiligheid. Bij een positief oordeel stemmen de EU-lidstaten over een eventuele toelating voor de EU-markt. Er is nog geen dossier ingediend voor toelating van kweekvlees als nieuw voedingsmiddel, schreef minister Henk Staghouwer (LNV) onlangs in een brief aan de Tweede Kamer. Wanneer dat gebeurt, duurt het volgens Mosa Meat zelf nog minstens twee jaar voor er een stukje kweekvlees op het bord van de consument kan liggen.
Het is wel mogelijk om een nog niet goedgekeurd nieuw voedingsmiddel te proeven onder 'gecontroleerde experimentele omstandigheden'. In maart van dit jaar werd een motie aangenomen van Tjeerd de Groot (D66) en Peter Valstar (VVD) om zo snel mogelijk in overleg te treden met de Nederlandse kweekvleesproducenten om proeverijen van kweekvlees mogelijk te maken, zoals in Frankrijk en Duitsland al het geval is. Over de mogelijkheden van deze proeverijen vinden gesprekken plaats met twee kweekvleesbedrijven. Negen jaar nadat de eerste kweekvleesburger werd gepresenteerd, mag het kweekvlees binnenkort dus waarschijnlijk officieel worden geproefd.
Burgers uit stamcellen
Mosa Meat maakt de burgers uit stamcellen van koeien, zowel van spier- als vetweefsel. Er wordt een cellenmonster ter grootte van een peperkorrel van een levende koe afgenomen en kunnen daarmee 80.000 hamburgers worden gemaakt volgens het bedrijf. In een bioreactor worden deze stamcellen gevoed en ontwikkelen ze zich zoals bij een koe. Het gekweekte spier- en vetweefsel wordt uiteindelijk gemengd om een burger te maken. Het hele proces neemt een maand of drie in beslag. Met deze techniek kan in principe ook ander rundvlees, kip, varkensvlees, vis en leer worden gemaakt.
Mosa Meat heeft in verschillende investeringsrondes circa €82 miljoen aan kapitaal opgehaald. Onlangs is aan Cellulaire Agricultuur Nederland, een consortium van twaalf partijen €60 miljoen toegezegd uit het Nationaal Groeifonds van het kabinet om te investeren in opschaling en onderzoeks- en onderwijsactiviteiten die de sterke positie van Nederland op het gebied van kweekvlees en -zuivel kunnen uitbouwen. Onder de partners zitten naast Mosa Meat ook Meatable, een kweekvlees-startup uit Delft, DSM, Nutreco en de TU Delft. Mosa Meat was de eerste die zich op kweekvlees richtte en doet dat sinds 2016 als bedrijf. Inmiddels zijn er tientallen concurrerende bedrijven opgericht of zijn bestaande concerns ingestapt, zoals Nestlé.
Kweekvlees betaalbaar maken
Mosa Meat deelt de techniek om deze voor iedereen beschikbaar te maken en heeft zichzelf ten doel om kweekvlees betaalbaar te maken voor de consument. Op dit moment is dat nog niet het geval. Het groeimedium waarmee de cellen worden gevoed, speelt hierbij ook een rol. Dat is heel duur en is goed voor (ruim) meer dan de helft van de productiekosten. Goedkopere voeding gaat kweekvlees ook goedkoper maken. Onderzoeksbureau CE Delft rekende door dat kweekvlees pas rond 2030 in de buurt komt van de prijs van vlees. Behalve de voeding moet de productie ook energie-efficiënter en moeten er grotere bioreactoren worden ontwikkeld om voldoende kweekvlees te produceren. Dat laatste is niet gewoon een kwestie van de capaciteit uitbreiden.
Zodra het wel mogelijk is om op prijs te concurreren met een hamburger van geslachte dieren, is het de vraag of de consument meteen overstag gaat. "Technologisch zijn zaken zoals eiwitfermentatie, andere eiwitbronnen (insecten) en kweekvlees misschien mogelijk, maar ook consumentenacceptatie blijft een factor", aldus specialisten van Rabobank in een analyse over de eiwittransitie. Zij zien daarbij een rol weggelegd bij de quickservice-sector. Niet de grootste vlees- of zuivelafnemer, maar wel van producten als hamburgers. Wanneer er binnenkort proeverijen mogen plaatsvinden, kan dat een eerste stap zijn naar verdere acceptatie van kweekvlees en bewuste consument wellicht overhalen meer te betalen voor een diervriendelijker en duurzamer alternatief voor conventioneel vlees.
