Waar het aantal passagiers dat het vliegtuig van of naar Nederland pakte in het tweede kwartaal behoorlijk toenam vergeleken met hetzelfde kwartaal in 2022, nam de hoeveelheid luchtvracht bijna even hard af. Dit blijkt uit nieuwe cijfers van het CBS. Voor food is luchtvaart door de hoge kosten maar heel beperkt van belang, stelt ondernemersvereniging Evofenedex. Op gebied van de containervaart, waarmee de meeste voedingsmiddelen de wereld over worden vervoerd, was deze week de grootste prijsstijging van de spottarieven te zien in twee jaar.
Het aantal luchtvaartpassagiers nam behoorlijk toe in het tweede kwartaal ten opzichte van een jaar eerder. Bijna 19 miljoen luchtvaartpassagiers reisden van of naar een van de vijf grote(re) Nederlandse luchthavens, 9,3% meer dan het tweede kwartaal van 2022.
Hoewel er in het tweede kwartaal van 2023 3,8% meer handelsverkeer (passagiers- en vrachtvluchten samen) was dan in hetzelfde kwartaal in 2022, was de hoeveelheid vervoerde vracht met 347.000 ton 8,7% lager. Door de tijdelijke sluiting van Maastricht Aachen werd in het tweede kwartaal van dit jaar ruim 99% van de 347 duizend ton luchtvracht op Schiphol afgehandeld (normaal is dit circa 90%).
Ook wereldwijd is er een dalende trend van het luchtvrachtvolume. Volgens datamarktplatform Xeneta was er in juni sprake van een wereldwijde daling van 1% aan volume luchtvracht. Dit terwijl de capaciteit op jaarbasis 8% steeg. Het spottarief was in juni op jaarbasis 41% lager. "De enorme daling van de vrachttarieven wordt veroorzaakt door de angst om volume te verliezen. We zien dat expediteurs grote risico's nemen", aldus Xeneta in een update. De zeecontainertarieven daalden met 73,4% op jaarbasis nog een stuk harder. En daar zit waarschijnlijk ook de verklaring van de daling in luchtvrachtvolume. Tijdens de coronacrisis stegen de wereldwijde containerprijzen explosief, waardoor het verschil met luchtvracht kleiner werd. In bovenstaande grafiek is te zien dat het vervoerde volume aan luchtvaartvracht in coronajaar 2021 toenam. Vorig jaar was al een daling te zien.
Xeneta geeft aan dat het gebrek aan een hoogseizoen is in de zeevrachtmarkt later dit jaar een impuls kan geven aan het herstel van de luchtvracht, als verladers dringend zendingen nodig hebben of als consumentenbestedingen plotseling aantrekken. Xeneta verwacht echter dat als er al een luchtvrachtpiek komt, deze van korte duur zal zijn en niet zo hoog zal zijn.
Van invloed op volume
Evofenedex, ondernemingsvereniging voor logistiek en handel, zegt desgevraagd dat algemene economische ontwikkelingen vaak de belangrijkste reden zijn voor een stijging of daling van het vervoerde volume. "Zaken als inflatie, recessie, consumentenvertrouwen en stijgende (brandstof/productie)kosten hebben een direct effect op het volume van het vervoer van goederen. Dat werkt wereldwijd door omdat supplychains, toeleverings- en productieketens inmiddels heel complex zijn en de kleinste verandering in een schakel ver doorwerkt in de hele keten."
Daar komen volgens de ondernemersvereniging recent factoren bij als (handels)sancties en boycots. "En eigenlijk veel breder nog: de inzet van transport en handel is een geopolitiek wapen. Als het transport duurder of moeilijker wordt zie je dat terug in de goederenvolumes."
Voor food is luchtvaart overigens volgens Evofenedex 'maar heel beperkt van belang'. "Het is te duur. Luchtvaart wordt slechts ingezet voor tijd-kritische hoogwaardige producten. Dat is voor voedsel maar heel beperkt het geval. Je ziet het voor heel bijzondere vruchten en groente die geïmporteerd worden voor exclusieve restaurants en hotels. Voor verse vis of andere bijzondere dieren die niet ingevroren zijn, zie je dat ook wel. Maar het gaat om heel kleine, maar wel waardevolle, zendingen."
Wat groter is, is de handel in zaken als bijvoorbeeld bijzondere zaden, geeft de ondernemersvereniging aan. "Ook belangrijk voor de voedselindustrie is het vervoer van levende insecten (bijen, maar ook andere) die wereldwijd worden ingezet voor bestuiving van gewassen en de bestrijding van ongedierte op gewassen. Nog wat verder weg, en weer een flink stuk belangrijker, zien we medicijnen, noodhulpgoederen en zaken als isotopen voor bestraling."
In crisistijd, zoals tijdens de coronapandemie en de oorlog in Oekraïne, 'zie je dat luchtvracht voor veel meer producten aantrekkelijk wordt wanneer de traditionele transportmogelijkheden boot, trein, vrachtauto niet of veel minder beschikbaar zijn', aldus Evofenedex. "Dan weegt het duurde luchttransport op tegen helemaal geen zaken kunnen doen."
Containerprijzen nemen fiks toe
De voedingsmiddelenindustrie maakt veel vaker gebruik van scheepsvervoer dan per vliegtuig. Nadat de prijzen daarvoor na de enorme stijging tijdens de coronacrisis maand na maand daalden, zitten de containertarieven de laatste vier weken in de lift. De afgelopen week was die stijging flink, met 11,8% tot $1.761,33 per container van 40 voet in de containerindex van Drewry. Volgens financieel persbureau Bloomberg is dat de grootste stijging van de spottarieven in de afgelopen twee jaar.
De stijging kan vooral worden toegeschreven aan containers die vervoerd worden van China naar Europa en de Verenigde Staten. De grootste stijging was er op de lijn van Shanghai naar Rotterdam. Daarop stegen de tarieven maar liefst met een kwart! Van Shanghai naar Los Angeles en New York gingen de spottarieven respectievelijk 11% en 9% omhoog.
Maersk
De een na grootste containerrederij ter wereld, Maersk heeft vandaag de cijfers over het tweede kwartaal bekendgemaakt. Terwijl het kwartaal lagere volumes en lagere tarieven kende, zijn de resultaten minder slecht dan verwacht. Dat neemt niet weg dat er flink minder omzet werd gedraaid dan in hetzelfde kwartaal vorig jaar: $13 miljard tegen $21,7 miljard. Maerks ziet de ontwikkeling van het containervolume nu somberder in. De rederij verwacht dit jaar wereldwijd een daling van 1% tot 4% van het vrachtvolume (eerder was dat +0,5% tot -2,5%).
Bulkvervoer
Voor bulkvervoer stegen de tarieven deze week ook. De Baltic Exchange Dry Index steeg van 1.097 naar 1.128 punten. De Panamax-index voor kolen- en graanschepen met een laadvermogen van circa 60.000 tot 70.000 ton ging van 955 naar 1.112 punten.
