De zogenoemde 'zwarte zwanen' - onverwachte gebeurtenissen met een groot effect - weten de transportsector keer op keer te verrassen en in meer of mindere mate te ontwrichten. Denk aan de coronapandemie, de Ever Given die het Panamakanaal blokkeerde, en meer recent de brug voor de haven van Baltimore die instortte nadat ze werd geramd door een containerschip. En natuurlijk de situatie in de Rode Zee. Het is niet de vraag of er nog een verstoring komt, maar waar en wanneer, zegt senior analist bij dataplatform Xeneta Emily Stausbøll.
Veel is niet te voorspellen, maar er zijn nu twee ontwikkelingen om in de gaten te houden, zo geeft Stausbøll aan tijden het webinar Market disruption: what will hit shipping next?. De eerste speelt in de Verenigde Staten. "In november zijn er presidentsverkiezingen en we hebben Donald Tump al het idee horen lanceren van een importtarief van 60% op goederen uit China en 10% voor alle andere landen." De analist geeft aan dat dit onder meer effect zou kunnen hebben op een stijgende vraag naar importgoederen in de VS voordat de tarieven worden ingevoerd, zelfs al als men denkt dat die ingevoerd gaan worden.
Als tweede factor om in de gaten te houden, noemt de Stausbøll de spanningen tussen China en Taiwan. Dat zou exporteffecten kunnen hebben, zowel in de regio als voor export vanuit de regio naar andere werelddelen.
Minder dan helft gaat voor jaarcontract
Xeneta heeft ook een poll gedaan onder klanten over voor welke termijn ze contracten afsluiten. Dit jaar zegt 43% voor een jaarcontract met vaste tarieven te gaan (zoals gebruikelijk), terwijl dat in 2023 nog 52% was. Een jaarcontract met op indices gebaseerde aanpassingen is met 18% ongeveer even populair gebleven (was 19%). Contracten voor drie tot zes maanden kunnen op twee keer zoveel belangstelling rekenen (26% tegen 13% in 2023). 6% van de respondenten zegt via de spotmarkt te vervoeren, tegen 8% vorig jaar.
Het blijft koffiedik kijken. Terugkijkend waren in het derde en vierde kwartaal van 2023 de gemiddelde spottarieven aanzienlijk lager dan nu, wat gunstige voorwaarden creëerde voor verladers bij de onderhandelingen over nieuwe langetermijnovereenkomsten, stelt Xeneta bij de uitkomst van de poll. "Toch kozen sommige ervoor om de ondertekening uit te stellen, in de overtuiging dat de markt in hun voordeel zou blijven zakken." Slechts zeven weken later stegen de kortetermijntarieven met 243% op de route van het Verre Oosten naar de Middellandse Zee na de escalatie in de Rode Zee en kwamen er toeslagen op de langetermijntarieven, blikt het dataplatform terug.
Containerprijzen
De containerprijzen zijn deze week licht toegenomen met 1% tot $2.725 per FEU (40 voet-container) volgens de containerindex van Drewry. De enige stijgers waren de lijnen van Shanghai naar Genua en Rotterdam, met respectievelijk 3% en 2%. De tarieven bleven op veel routes stabiel. Vergeleken met een jaar geleden is de toename van de spottarieven 55%. Ook zijn de tarieven 92% hoger dan gemiddeld in pre-coronajaar 2019.
Volgens dataplatform Freightos vormen de hogere containerprijzen van dit moment een nieuwe bodem in de markt en zullen ze waarschijnlijk verder stijgen naarmate de vraag tijdens het hoogseizoen toeneemt.
Containerrederijen spinnen garen bij de Rode Zee-crisis, doordat de tarieven hoger liggen en vanwege de langere vaarroute via Kaap de Goede Hoop die overcapaciteit uit de markt haalt. Maersk draaide onder meer door de situatie in het Midden-Oosten een beter eerste kwartaal dan het laatste kwartaal van 2023. Ook heeft de rederij de winstverwachtingen voor het hele jaar verhoogd omdat zij verwacht dat de crisis ook de tweede helft van 2024 aanhoudt. De scheepvaartmaatschappij laat in een verklaring echter weten nog steeds te verwachten dat de markt onder druk komt te staan door het grote aantal nieuwe schepen dat dit en volgend jaar wordt opgeleverd.
Controles aan Britse Grens
Een maatregel die er al langer aan zat te komen en die voortvloeit uit de Brexit, zijn de nieuwe controlemaatregelen voor verse producten die in het Verenigd Koninkrijk worden ingevoerd. Melk en vlees uit de Europese Unie worden sinds deze week dinsdag aan de Britse grens gecontroleerd op ziektes.
Transporteurs vrezen urenlange vertragingen, kwaliteitsverlies of bederven van ladingen en hoge kosten. In het Verenigd Koninkrijk zelf bestaat de vrees dat producten die onder de controles vallen (naast zuivel en vlees ook planten en bloemen) duurder worden. Brancheorganisatie Transport en Logistiek Nederland is bezorgd over de invoering van deze controlemaatregel en geeft aan de uitrol ervan op de voet te volgen.
Er werd de afgelopen dagen wel melding gemaakt van wachtrijen vanwege de nieuwe fytosanitaire regelgeving, maar de praktijk moet uitwijzen of de problemen blijvend zijn.
