Tariff is het favoriete woord van Trump, zo heeft hij gezegd. Nou zal dat in de praktijk wel meevallen - America en great lijkt hij vaker te zeggen - maar het geeft wel de richting aan waar hij naartoe wil in zijn tweede termijn als president. In de wereld van de containervaart, die bij uitstek floreert bij internationale handel, rijzen dan ook veel vragen nu Trump in januari opnieuw zijn intrek neemt in het Witte Huis. Evofenedex verwacht op basis van Trumps uitspraken en beleidsvoorstellen 'nadelige effecten' voor de handel en logistiek.
Voor de economie lijkt van alle plannen het universeel tarief van 10% (er is ook 20% gezegd) en voor China 60% dat Trump wil heffen op Amerikaanse import de meeste gevolgen te hebben. Ook voor Nederland. Volgens recente CBS-cijfers ging in 2023 van de totale Nederlandse export (naar uitvoerwaarde) 4,7% naar de Verenigde Staten. Daarvan was 59,8% Nederlands product.
Evofendex vindt de voorgenomen verhoging van het handelstarief zorgelijk, zo blijkt uit een drieluik over de gevolgen van winst voor Trump die de branchevereniging voor de Nederlandse logistieksector al voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen maakte. Ondanks dat de EU geen handelsverdrag met de VS heeft, wordt een aanzienlijk handelsvolume tegen lage of zonder invoertarieven geëxporteerd, stelt Evofendex. "De belangrijkste exportproducten van Nederland worden vrijwel allemaal duty free ingevoerd." Zo vallen bier (exportwaarde van €547 miljoen in 2023) of voedselverwerkingsmachines (€457 miljoen) uit Nederland nu onder het nultarief.
De Europese Commissie gaat ervan uit dat door de invoering van hogere importtarieven de export vanuit Europa naar de VS met een derde kan afnemen. Volgens ABN Amro resulteert een handelstarief van 10% in 2027 in een 2%-punt lager bbp in vergelijking met hun huidige basisscenario voor de Nederlandse economie. "Grofweg loopt een gemiddelde Nederlander hierdoor €500 aan inkomen mis", aldus de bank. Wanneer de EU of landen daarbuiten tegenmaatregelen treffen, is de economische impact voor Nederland mogelijk nog groter.
Volgens de bank is er ook een kans dat Trump op advies van zijn economisch adviseurs of onder druk van de Republikeinse partij inziet 'dat het plan schadelijk is voor de Amerikaanse economie in plaats van gunstig'. Die kans wordt echter op minder dan 10% geschat. Een andere mogelijkheid is dat de Europese Unie wordt vrijgesteld van het hogere handelstarief. Dat zou de concurrentiepositie van Europa verbeteren en de economische groei juist stimuleren.
Containertarieven en handelsoorlog
Tijdens zijn eerste termijn ontketende Trump in 2018 een handelsoorlog met China. Volgens data van maritiem dataplatform Xeneta stegen de containertarieven toen met meer dan 70%. Freightos stelt op het moment dat Trump in juli 2018 de hogere tarieven aankondigde (met ingang van september en een tweede verhoging per januari 2019) veel importeurs hun goederen snel het land in wilden krijgen voordat de tarieven van kracht werden. De tarieven voor zeecontainers van Azië naar de VS stegen sterk. In de World Container Index van Drewy over die periode is dat terug te zien.
Daarbij moet aangetekend worden dat de nieuwe tariefsverhogingen die door Trump tijdens zijn laatste campagne zijn aangekondigd mondiaal zijn en veel ingrijpender.
Het algemene idee in de sector is dat Amerikaanse transporteurs de import naar voren halen voordat Trump nieuwe tarieven kan opleggen. Freightos rekent voor dat zelfs bij een verdubbeling van de containertarieven de verzendkosten slechts ongeveer 3% van het prijskaartje van het product bedragen, terwijl de tariefverhogingen zelf de kosten voor de importeur met minimaal 10% van de waarde gaan verhogen.
Volgens Xeneta gaan verladers uit van het slechtste scenario, dat de tarieven meteen na de inauguratie op 20 januari worden ingevoerd. Dat zou betekenen dat we de komende maanden een piek gaan zien in de vraagkant die gepaard gaat met tariefsverhogingen. Het piekseizoen kwam dit jaar vroeg. Vanwege de capaciteitskrapte door de situatie in de Rode Zee, de dreigende havenstaking in de VS, maar ook door de in mei aangekondigde tariefsverhoging van de Regering-Biden voor augustus op bepaalde goederen uit China, hebben veel im- en exporteurs hun ladingen naar voren gehaald, waardoor het piekseizoen dit jaar vroeg kwam. Veel voorraden zijn momenteel dus op peil. In hoeverre dat importeurs tegenhoudt om weer ladingen naar voren te halen, is de vraag.
De spottarieven zijn deze week weer omhoog gegaan, maar dat is al een aantal weken aan de gang. De World Container Index van Drewry is deze week met 7% gestegen naar $3.444 voor een 40voeter.
