De plantaardige markt is booming. Bijna iedere Nederlander heeft weleens een plantaardig stukje vlees gekocht. Misschien was het in de Bonus, misschien was je er gewoon benieuwd naar. Dat we in Nederland gek zijn op plantaardig bewijst ook onderzoek van ProVeg Nederland. Nederlanders geven er namelijk per hoofd van de bevolking het meeste aan uit. Maar, de markt biedt ook in de toekomst nog veel kansen. Dat vertelden Paul Moleman en Floor Buitelaar in een webinar op dinsdag 1 juni.
De elf landen in de Europese Unie die gezamenlijk 57% van de Europese bevolking representeren (Nederland, België, Oostenrijk, Denemarken, Frankrijk, Spanje, Duitsland, Italië, Polen, Roemenië en Groot-Brittannië) hebben de afgelopen twee jaar een groei van 49% gerealiseerd in de plantaardige markt. In 2018 kwam de verkoopwaarde uit op €2,4 miljard, in 2019 op €2,8 miljard en vorig jaar was dat al €3,6 miljard. Vooral in 2020, het jaar van de coronacrisis, deed plantaardig het goed. Dat blijkt uit onderzoek van ProVeg. Niet alleen in de grote supermarktketens werden vaker plantaardige producten gekocht, ook de discounters wonnen aan terrein. Het aandeel komt in deze winkels inmiddels uit op 11%.
In een webinar, genaamd 'Plantaardig voedsel: hoe groot is de markt?', gingen Pablo Moleman en Floor Buitelaar verder op de cijfers in. "Duitsland heeft duidelijk de grootste afzetmarkt voor plantaardige producten, met een waarde van bijna €1 miljard", licht Moleman toe. Hij is milieueconoom en medeoprichter van ProVeg Nederland. "Nederland staat op een zesde plek. Dat is best bijzonder als je kijkt naar het feit dat onze bevolkingsomvang vele malen kleiner is." Volgens hem is het ook goed nieuws dat onze directe buren zo geïnteresseerd zijn in plantaardig voedsel. "Wij zijn een grote producent en dat biedt dus kansen voor de export."
Nederlanders zijn gek op plantaardig
ProVeg heeft de cijfers ook per bevolkingsgroep opgesplitst en dan blijkt – zoals afgelopen periode volop in het nieuws was – dat Nederlanders het meeste hebben uitgegeven aan plantaardige producten. Het gaat om een bedrag van bijna €17 per hoofd van de bevolking. Over de afgelopen twee jaar is de markt van plantaardige melk, vlees, kaas en yoghurt in Nederland met 50% gegroeid. De discounters droegen daar het meeste aan bij, met een groei van 83%. "Het betekent dat de plantaardige markt steeds meer mainstream wordt", vertelt Moleman. Het grootste deel van de omzet komt in Nederland uit plantaardig vlees: €174 miljoen. "Rabobank voorspelde in 2018 nog dat deze markt in 2022 op €140 miljoen zou uitkomen. Kortom: voorspellingen van de afgelopen jaren worden telkens overtroffen."
In termen van volume staat plantaardige melk overigens bovenaan. "Dat heeft te maken met het feit dat de kilo- of literprijs lager is dan bij vlees", verklaart Moleman. De verkoopwaarden van melk ligt op €62 miljoen. Bij yoghurt is dat €43 miljoen, bij flavoured milk €8,2 miljoen en bij kaas €4,8 miljoen. Interessant is volgens hem wel dat de daling in de kilo- of literprijs die velen voorspeld hadden, uitgebleven is. Als je kijkt naar vleesvervangers dan kwam de prijs in 2018 uit op €11,43 per kilo en in 2020 op €11,60 per kilo. "Een deel van die prijsstijging si te verklaren door een btw-verhoging, maar niet alles. Ik denk zelf wel dat de prijs nog zal dalen, als gevolg van toenemende concurrentie en een groter aanbod. Maar op welk termijn, dat is lastig inschatten."
Nederlander geeft meeste uit aan plantaardige vlees
Kijken we dan louter naar de markt voor plantaardig vlees, dan is volgens ProVeg in Europa een groei zichtbaar van 68%. De elf genoemde landen zijn gezamenlijk goed voor een verkoopwaarde van €1,4 miljard. "Het Verenigd Koninkrijk is leidend, met een omzet van €502 miljoen. Nederland staat op een derde plaats, met €174 miljoen. Dat is wederom een relatief hoge plaats voor zo'n klein land", stelt Moleman. "We zijn daarentegen wel Europees kampioen als het gaat om de uitgaven. Per persoon gaven we vorig jaar ongeveer €10 uit. De Britten zitten ons op de hielen met een groei van 36% en de Duitsers gaven vorig jaar 67% meer uit aan plantaardig vlees."
Je vraagt je dan natuurlijk af of dit cijfer niet voorkomt uit een hoge kiloprijs in Nederland? Nee, dat is niet zo, aldus Moleman. "We noteren op dat gebied in de middenmoot, met een gemiddelde prijs van €11,60. In Oostenrijk (€14,50 per kilo) en Frankrijk (€13,92 per kilo) ligt de prijs veel hoger. Kortom: vleesvervangers zijn hier redelijk goed betaalbaar." Uit de cijfers blijkt verder dat de meeste vleesvervangers omgetoverd worden tot hamburgers. Daarna volgens roerbakstukjes, balletjes, filets en gehakt. "Een interessante ontwikkeling is de groei in zogenaamde 'bites'. Het is een kleine categorie, maar de markt groeide wel met 71%. Dat kunnen we komende maanden en jaren in de gaten houden."
Wat plantaardig vlees betreft is ProVeg opgevallen dat het huismerk steeds meer in het plantaardige schap te vinden is. "Vroeger zag je dat alleen de A-merken inzetten op plantaardig, dat is niet meer zo. Ook in het vriesvak vind je steeds meer vleesvervangers. Dat is een nieuwe, en vooral ook kansrijke, ontwikkeling." Naast het inzetten op bevroren vervangers, is ook het ontwikkelen van kant-en-klaarmaaltijden volgens Moleman een kans. "Gemak blijft immers ook in de toekomst belangrijk voor de consument. Die legt overigens ook steeds vaker een vergrootglas op de voedingswaarde. Blijf dus innoveren op dat gebied."
Grote kansen voor plantaardige kaas
Als we dan kijken naar de markt van plantaardige zuivel, dan is in Europa een groei zichtbaar van 36%. De markt is tevens de grootste qua verkoopwaarde, namelijk €1,6 miljard. Net iets meer dan de markt voor plantaardig vlees. "Nederland staat op een zesde plek, met een verkoopwaarde van €71 miljoen. De markt is hier met 22% gegroeid", vertelt Floor Buitelaar. Buitelaar heeft afgelopen jaren verschillende commerciële functies bekleed bij food- en non-food-retailpartijen. "Duitsland staat op één, met een waarde van €396 miljoen. Opvallend is dat Spanje op een tweede plek staat, met een waarde van €318 miljoen. Een reden hiervoor is wellicht het feit dat de lactosevrije markt daar heel groot is."
Per hoofd van de bevolking staat Nederland ook op een zesde plek, met een bedrag van €4,06. Spanje staat ook hier bovenaan, met een bedrag van €6,77 per persoon, per jaar. "Geinig om te zien, is dat dat land ook de laagste prijs per liter hanteert. Namelijk: €1,29 per liter. In Nederland ligt de prijs op €1,58 per liter. Dat is ook nog relatief laag", vertelt Buitelaar. Amandelmelk is in Nederland het populairst, met een verkoopwaarde van €20 miljoen. Soja volgt met €19 miljoen en haver met €14 miljoen. "Haver is wel steeds populairder en dan vooral het merk Oatly. De markt van flavoured milk is sowieso erg merkgedomineerd. Dus je zult vooral Oatly en Alpro in die schappen zien staan."
Een markt is opkomst, is de markt van plantaardige kaas. Daar was afgelopen jaar een groei zichtbaar van 112%. "Dat is niet vreemd, want die markt ging natuurlijk van niets naar iets. De waarde komt nu uit op €61 miljoen (over alle elf de landen)." Koploper is Duitsland, met €44 miljoen. Nederland staat op plek twee, al gaat het nog maar om een bedrag van €4,8 miljoen. "Het is wel een groei van 140%. Op dit moment laten de cijfers zien dat een op de tien Nederlanders afgelopen jaar één keer plantaardige kaas heeft gekocht. Het is dus nog een niche. Maar, wel een markt veel potentie", besluit Buitelaar.
Plantaardige vis in opkomst
Ook plantaardige vis is nog in ontwikkeling. Alleen voor Duitsland zijn cijfers beschikbaar. "Daar was een groei zichtbaar van maar liefst 623%. Je kunt concluderen dat die markt hele grote kansen biedt. Er wordt veel op geïnnoveerd, kijk maar naar 'sea so good'. Voor de komende jaren verwacht ik dat dit een van de grootste groeimarkten is."
