Zuivelfusie Arla en DMK: vijf conclusies

FrieslandCampina en Arla verkenden drie jaar geleden informeel al eens de mogelijkheid van een fusie, hoewel dat toen door beide kampen glashard werd ontkend. Nu blijkt dat beide zuivelreuzen een andere partner hebben gevonden. FrieslandCampina gaat - zoals al een tijdje bekend is - verder met Milcobel. Arla heeft in DMK een nieuwe liefde gevonden. 

1. Europa's grootste melkcoöperatie
Met een omzet van zo'n €19 miljard en een melkplas van 19 miljard kilo, wordt Arla straks verreweg de grootste zuivelcoöperatie van Europa, mits de toezichthouders niet vinden dat er onderdelen moeten worden afgestoten vanwege te veel marktdominantie. De afgelopen jaren wisselden Arla en FrieslandCampina nog stuivertje in de jaarlijkse zuivelranking van Rabobank, maar daarover is straks geen discussie meer. Alleen de beursgenoteerde bedrijven Danone en Nestlé zijn in Europa straks nog groter qua omzet, maar wel kleiner in melkvolume. Het Amerikaanse Dairy Farmers of America had in 2023 een omzet van omgerekend ruim €20 miljard en zit op een melkplas van krap 30 miljard kilo en blijft daarmee de grootste zuivelcoöperatie ter wereld.

2. Arla bovenliggende partij
Het moge duidelijk zijn dat Arla in deze fusie de bovenliggende partij is. Met een melkplas die tweeënhalf keer zo groot is, legt Arla meer gewicht in de schaal dan DMK, dat de naam van de fabriekgevels ziet verdwijnen. Arla mag ook de CEO en coöperatievoorzitter leveren en houdt bovendien het hoofdkantoor in Denemarken. De noodzaak tot fuseren was bij DMK ook groter dan bij Arla. Bij DMK staat het melkvolume meer onder druk dan bij Arla, aangezien veel Duitse leden de afgelopen jaren hun lidmaatschap opzegden en vertrokken naar andere verwerkers. Daarbij valt ook de winstgevendheid van DMK de laatste jaren wat tegen.

3. Melkprijs DMK/DOC wordt minder bulkgevoelig
Door het samenvoegen van elkaars melk en zuivelmerken ontstaan er synergievoordelen, zo is de gedachte. Of is de fusie vooral bedoeld om de verwachte krimp van de Europese melkplas beter te kunnen opvangen, zoals dat bij FrieslandCampina en Milcobel in basis ook zo is? Het idee is in ieder geval om het productieapparaat efficiënter te benutten, wat de melkprijs ten goede moet komen. Arla is sterk in merkenzuivel (met merken als Lurpak, Arla en Castello), terwijl DMK een krachtige speler is in private label en industriële ingrediënten. De melkprijs van DOC/DMK leunt nu nog sterk op de bulkmarkten, maar na de fusie zal dat minder het geval zijn. De melkprijs van de grootste Europese melkcoöperatie in wording zal daarnaast ook een belangrijke graadmeter worden al referentie in de markt. 

4. Belang van coöperatie DOC Kaas verwaterd
Sec naar de Nederlandse markt gekeken, zijn de verhoudingen tussen beide bedrijven precies andersom dan in het totaalplaatje. Met enkele tientallen leden-melkveehouders is Arla in ons land een kleine speler met weinig eigen melk. DOC Kaas telt tussen de 600 en 700 leden en is daarmee veel groter. DOC Kaas heeft een belang van 10% in de zuivelonderneming DMK. Navraag bij DOC Kaas en DMK leverde vanmiddag geen inzage op in wat hiermee gebeurt als de fusie straks een feit is. Gezien DMK feitelijk opgaat in Arla, zal het belang van DOC Kaas in de fusieonderneming logisch beredeneerd kleiner worden. 

5. Bedrijfsculturen goed verenigbaar
Tot slot leidt de fusie op papier tot een oerdegelijk Europees zuivelbolwerk. Beide coöperaties staan los van elkaar zo te boek. De culturele achtergronden van beide bedrijven versterken elkaar en lijken bovendien goed verenigbaar, temeer omdat beide bedrijven al sinds 2011 samenwerken via de joint venture ArNoCo. Hiermee ligt onderschatting op de loer. Fusies zijn immers per definitie uitdagend en ook niet zonder risico, zeker als het gaat om het overeind houden van de bedrijfscultuur.