Dat de varkenssector in Europa krimpt is geen geheim, maar in 2023 ging het wel erg hard. In dat jaar vond 61,5% van de daling op de Europese varkensmarkt van de laatste vijf jaar plaats. De vleesproductie daalde iets minder hard. Door de krapte op de biggenmarkt kozen varkenshouders ervoor om varkens zwaarder af te leveren. Dit fenomeen speelt met name in landen die veel naar de Aziatische markt exporteren.
In totaal nam het Europese slachtcijfer in 2023 met 7,2% af. Op Europese schaal daalde het slachtcijfer in 2023 van ruim 236 miljoen slachtingen tot ruim 219 miljoen slachtingen. Over een periode van vijf jaar daalde het slachtcijfer met 11,7%. In 2018 werden nog 248 miljoen varkens geslacht.
In Nederland is een forse daling te zien. In 2023 daalde het Nederlandse slachtcijfer met maar liefst 14,13%. Dit is voor een deel toe te schrijven aan forse exporten naar de krappe Duitse markt. Door consistent hogere Duitse slachtprijzen kozen veel Nederlandse varkenshouders voor de export. Over een periode van vijf jaar lijkt de daling met 7,5% minder dramatisch. Tot 2021 steeg het Nederlandse slachtcijfer, maar in de laatste twee jaar zette het aantal Nederlandse slachtingen forse stappen achteruit.
Het Deense slachtcijfer holde het hardst achteruit. Dat is een afname van maar liefst 18,7% in een jaar tijd. Dat is het gros van de totale daling van de varkensmarkt. De Deense varkensstapel daalde over een periode van vijf jaar met 25,1%. Deze forse afname is vooral het gevolg van hoge voerprijzen. De Deense varkenshouderij is traditioneel grondgebonden. Dat wil zeggen dat Deense varkenshouders hun eigen graan produceren. Door de hoge voerprijzen en lage slachtprijzen kozen veel Deense varkenshouders om eind 2022 en begin 2023 te stoppen met hun varkensbedrijf en volledig over te stappen op de productie van varkensvoer.
Spanje neemt stokje van Duitsland over
In Duitsland kan de daling van de slachtcijfers niet anders dan als fors en structureel worden getypeerd. Er is sprake van een daling van 7%. In tegenstelling tot in veel andere landen is deze daling niet uitzonderlijk. Voorgaande jaren daalde het aantal Duitse slachtingen al fors, waardoor de daling over een periode van vijf jaar op 23,6% uitkomt. Het gevolg hiervan is dat Duitsland in 2020 de titel van koploper in het aantal varkensslachtingen moest overhandigen aan Spanje.
Het Zuid-Europese land vormt namelijk een uitzondering op de grote varkensmarkten. Hoewel het Spaanse slachtcijfer in 2023 met 6,5% fors afnam, steeg het aantal slachtingen nog altijd over een periode van vijf jaar licht, met 1,3%.Ook Polen springt er in positieve zin uit, tenminste voor het jaar 2023. Dat jaar nam het slachtcijfer met 'slechts' 1,9% af. Al was de daling sinds 2018 met 16,6% fors. Met name de Afrikaanse varkenspest (AVP) zorgde in het Oost-Europese land voor problemen. Polen kent nog veel kleine varkensbedrijven, waardoor de markt kwetsbaarder is voor het virus.
Daarnaast bleef ook de Franse varkensmarkt redelijk overeind. In 2023 zag het land het aantal slachtingen met zo'n 5% afnemen, maar over een periode van vijf jaar weet het land zijn slachtcapaciteit redelijk op orde te houden en daalde het slachtcijfer met 7%. Tenslotte daalde het Italiaanse slachtcijfer in 2023 met 4,4%, maar nam het aantal slachtingen in vijf jaar tijd met 12,1% af.
Vleesproductie daalde iets minder sterk
De vleesproductie nam vorig jaar iets minder hard af dan het slachtcijfer. In 2023 daalde het Europese slachtcijfer van 22,07 miljoen ton tot 20,57 miljoen ton. Dit is een afname van 6,7%. Over een periode van vijf jaar daalde de vleesproductie met 10,6%. In 2018 werd op Europese schaal nog ruim 23.000 miljoen ton varkensvlees geproduceerd.
Dat de Europese varkensvleesproductie minder hard daalt dan het slachtcijfer komt door toegenomen slachtgewichten. Het slachtcijfer daalt met name als gevolg van een krappe biggenmarkt. De hoge biggenprijzen die hiermee samengaan motiveert varkenshouders om biggen zwaarder af te leveren, om zoveel mogelijk per big te verdienen.
Vleesproductie daalde minder sterk
Daarnaast slachten Europese landen wat zwaarder om te voldoen aan voorkeuren van de Aziatische markt. De grootste discrepanties zijn dan ook te zien op markten die flink naar Aziatische landen exporteren. Een van die landen is Nederland. De Nederlandse varkensvleesproductie daalde in 2023 met 13,1% en over een periode van vijf jaar nam de productie met 5,2% af. Dat is een discrepantie van maar liefst 2,3%-punt ten opzichte van het aantal slachtingen.
Net als bij de slachtcijfers daalt de varkensvleesproductie in relatieve cijfers het sterkst. De Deense vleesproductie daalde met 23,2%. Over een periode van vijf jaar nam de productie met 20% net iets minder af. Ook hier zorgt een hoger slachtgewicht duidelijk voor een opmerkelijk verschil, aangezien het de daling van het slachtcijfer over vijf jaar 6,4%-punt groter is dan in 2023.
Hetzelfde geldt voor Spanje. De Spaanse varkensvleesproductie daalde in 2023 met 4,3%. Over een periode van vijf jaar is echter een vrij forse stijging zichtbaar. In totaal steeg de vleesproductie met maar liefst 7,1%. Dat is net als in Duitsland en Denemarken een fors verschil. Geen ander land binnen de Europese Unie profiteerde de laatste jaren namelijk zo sterk van de Aziatische markten.
Opmerkelijk is dat de mutatie van de Duitse vleesproductie ongeveer gelijk is aan de daling van het slachtcijfer. Ondertussen daalde het Duitse vleesproductie met 6,9%. Daarmee is de toename van het Duitse slachtgewicht opmerkelijk beperkt, gezien het verschil van slechts 0,1%-punt met het slachtcijfer. Over een periode van vijf jaar stegen de slachtgewichten iets sterker en daalde de varkensvleesproductie met 21,7%.
