'Rundvlees wordt luxegoed, net als champagne'

In Nederland zijn de prijzen voor slachtvee afgelopen maanden behoorlijk opgelopen. Vleesverwerker Vion gaf in juli, bij navraag, al aan dat vraag en aanbod ook in ons land in onbalans zijn. De slachterij wees daarbij vooral naar het beperkte aanbod van dieren. Dit komt door het aantal stoppende ondernemers in de Nederlandse veehouderij. De slachterij durfde echter geen voorspellingen te doen over het verloop van de prijzen in de rest van het jaar.

Dat is niet vreemd, want de prijsvorming is hier - net zoals bij veel andere producten - ook deels afhankelijk van wat op de wereldmarkt plaatsvindt. En de omstandigheden daar lijken op dit moment hogere prijzen in de kaart te spelen. Vooral China speelt daarin een belangrijke rol. 

China vraagt en jaagt zo de prijzen op
Een van de belangrijkste aanjagers voor de hoge prijzen van rundvlees is China. Dit land heeft afgelopen jaar enorme hoeveelheden geïmporteerd. De consumptie van rundvlees is recent flink aangetrokken, vooral in de periode dat varkensvlees (vanwege Afrikaanse varkenspest) slechts beperkt beschikbaar was. Het lijkt er echter op dat rundvlees in trek blijft onder Chinese consumenten, ook nu varkensvlees weer ruimschoots beschikbaar is.

Dat verhaal wordt ondersteund door de importcijfers. Het ingevoerde volume aan rundvlees is van 1 miljoen ton in 2018 gestegen naar 2 miljoen ton in 2020. Voor dit jaar wordt een importvolume van 2,2 miljoen ton verwacht. Ook in de komende jaren ziet het Amerikaanse ministerie van Landbouw een gestage groei: rond de 8% per jaar. De enorme zuigkracht van de Chinese markt blijft dus invloed uitoefenen. Overige belangrijke importeurs zijn de Verenigde Staten, Japan en Zuid-Korea. Die drie landen importeren samen net iets meer dan de totale Chinese hoeveelheid. Voornamelijk de forse groei van de Chinese markt beïnvloedt de markt.

Exporteurs profiteren
Een handjevol landen maakt in de wereldmarkt voor rundvlees de dienst uit. Brazilië, India, Australië en Verenigde Staten zijn met afstand de grootste exporteurs. Brazilië voerde vorig jaar zo'n 2.500.000 ton rundvlees uit. De overige drie landen waren allemaal goed voor een volume van zo'n 1,4 miljoen ton. Hierachter volgt een groep landen die afgelopen jaar goed was voor volumes van tussen de 400.000 en 700.000 ton: Argentinië, Nieuw-Zeeland, Canada en Uruguay. Bijna allemaal profiteren ze van de gestegen vraag uit Azië.

De productie blijft tegelijkertijd achter bij de vraag. Volgens het ministerie van Landbouw in de Verenigde Staten kromp de wereldproductie vorig jaar met bijna 1 miljoen ton, waardoor deze uitkwam op 57,66 miljoen ton. Voor dit jaar wordt wel een geringe groei verwacht, al blijft het aanbod nog altijd achter op de vraag. In 2022 kan het wereldaanbod wel met zo'n 500.000 ton groeien, volgens de meest recente prognose. Maar gezien de consumptie in gelijke tred toeneemt, zal het de prijsvorming waarschijnlijk niet negatief beïnvloeden. Wel kan de productiestijging die zich aftekent in Australië op lange termijn de concurrentie op afzetkanalen in Azië vergroten.

Handelsissues en ziektes verstoren relaties
Wat buiten de wetten van vraag en aanbod om invloed heeft op de handelsstromen en prijsvorming in de markt van rundvlees zijn verstoorde handelsrelaties als gevolg van diverse politieke conflicten of de uitbraken van dierziektes. Een aantal zaken hebben dit jaar op afzonderlijke landen behoorlijke impact gehad.

Zo heeft Australië de uitvoer naar China flink zien dalen. China schrapte afgelopen jaar een aantal grote vleesverwerkers 'down under'. Officieel vanwege gebrekkige etikettering van producten en aangetroffen stoffen die niet zijn toegelaten in China. De politieke relatie tussen China en Australië is echter al langere tijd gespannen en het is niet uitgesloten dat met een importverbod op een flinke serie Australische goederen China de woorden kracht bij wil zetten. 

Naast die spanningen, is de recente vondst van BSE bij twee Braziliaanse koeien iets wat exporteurs in China doet bibberen. De export van rundvlees uit Brazilië richting China werd in september opgeschort. Omdat het bij de vondst van enkel deze twee gevallen bleef, werd verwacht dat de handel snel hervat zou worden. Dat is echter nog steeds niet het geval. Brazilië behoort tot China's belangrijkste leveranciers. Mocht de situatie langer duren, kan dit kansen bieden voor andere exporteurs.

De rundvleesmarkt kenmerkt zich door beperkte productiestijgingen die op een flinke vraag stuiten. Het gevolg hiervan is een sterke prijsvorming voor producenten. Voor de levermaanden in het komende voorjaar staan de noteringen voor slachtvee in de Verenigde Staten nog hoger dan de huidige dagprijzen. Voor consumenten wordt een stukje rundvlees daarmee meer en meer een luxeproduct.