De commodity-index voor olijfolie laat inmiddels al maanden een stijgende trend zien. Dat heeft alles te maken met het feit dat er minder olijfolie wordt verwacht. Klimaatverandering ligt daaraan ten grondslag. Dit laatste – in combinatie met hoge verzendkosten, dure verpakkingsmaterialen en inflatie – zorgt ervoor dat diverse supermarktketens de consumentenprijzen voor olijfolie hebben verhoogd.
Spanje, Griekenland, Italië, Turkije en Marokko. Het zijn de vijf grootste producenten van olijfolie ter wereld, waarbij Spanje al jaren met kop en schouders bovenaan staat. Recent werd bekend dat allen minder produceren dan afgelopen jaren. De totale productie van olijfolie zal in de Europese Unie 10% lager uitkomen ten opzichte van een jaar eerder. Klimaatverandering is een van de redenen dat de olijfolieproductie daalt. Door de droge zomer van de afgelopen drie jaar is de productie flink gedaald. In Turkije is zelfs de verwachting dat diverse belangrijke landbouwregio's uitgedroogd blijven. Het tekort aan zogenaamde 'herfstregens' speelt meer recent een rol in de verlaging van de productie van olijfolie.
Dat de productie van olijfolie fluctueert, erkent ook Nico van Donkelaar van groothandel De Olijfolie Shop. "Het is elk jaar opnieuw afhankelijk van de oogst. En dus afwachten. Afgelopen jaren hebben we te maken gehad met vliegen in Italië en droogte in het Mediterrane gebied. Ook nu speelt het klimaat een grote rol." Dat heeft effect op de inkoopprijzen, stelt hij. "Al zullen vooral de grote jongens er last van hebben. Denk aan de Unilevers van deze wereld. Zij handelen op basis van die commodity-index. Kleine partijen maken onderlinge afspraken." De bulkprijs voor olijfolie staat momenteel op $4.440 per ton. Dat is 1,3% meer dan een maand eerder. In vergelijking tot het begin van dit jaar is een stijging van ongeveer 28% zichtbaar.
Hogere prijzen in de retail
De hierboven genoemde stijgende olijfolieprijs is sinds kort ook terug te zien bij verschillende Britse retailers. Zo is de prijs voor olijfolie (extra vierge) bij supermarktketen Sainsbury's met 30% gestegen naar £3,90 per liter. Aldi verhoogde de prijs recentelijk ook, met 9,1% tot £2,39 per liter. En, ook Tesco (£3), Asda (£2,75) en Morrisons (£2,99) ontkomen niet aan dit soort prijsverhogingen. Toch worden de verhogingen door veel analisten als voorbarig beschouwd. Dit omdat de termijncontracten doorgaans pas na de oogst worden afgesloten. Kortom: volgens hen hadden de prijsverhogingen pas in januari doorgevoerd moeten worden.
Dat laatste zorgt voor kritiek uit de markt. In een algemene persreactie laat Sainsbury's weten dat er meer redenen zijn om de prijs momenteel te verhogen. "Niet alleen de verwachte lagere oogst heeft effect op onze prijs", stelt het. "Ook stijgende verzendkosten, hoge kosten voor verpakkingsmaterialen en de inflatie hebben invloed op de prijs." Afgelopen week lag de gemiddelde prijs voor transport over zee op $ 9.192,50 per veertig voets container. Dat 252% hoger dan een jaar eerder in dezelfde periode. De kosten voor transport via de lucht zijn gestegen naar $14,22 per kilo.
Koolzaadolie
Doorgaans trekken de noteringen voor de verschillende plantaardige oliën aan elkaar op. Van Donkelaar stelt dat dit in olijfolie meevalt. Toch werpen we nog even een blik op de notering van koolzaad. Die is namelijk belangrijk voor de prijs van koolzaadolie, een geduchte concurrent van olijfolie. Op de Matif in Parijs werd vrijdag 12 november een recordprijs neergezet van €710,25 per ton. Het is het hoogste niveau in jaren. Opvallend is dat de bovengenoemde ketens de prijzen voor koolzaadolie nog niet verhoogd hebben. Alleen Lidl verhoogde de prijs recent met 7%. Waarom olijfolie wel duurder wordt én koolzaadolie niet is niet duidelijk.
