De Zwarte Zee is goed voor 60% van de wereldproductie van zonnebloemolie en voor 76% van de export van die plantaardige oliesoort. Door de oorlog tussen Rusland en Oekraïne zijn de havens in het laatstgenoemde land gesloten én kan er dus geen zonnebloemolie verhandeld worden. Dat heeft grote gevolgen voor de wereldmarkt van plantaardige oliën.
Volgens bronnen blijven de havens in Oekraïne gesloten tot de Russische bestorming eindigt. Wanneer dat is, weet niemand. Om zonnebloemolie te vervangen, hebben Aziatische en Europese raffinaderijen de aankopen van palmolie verhoogd. "Palmolie is hierdoor naar een irrationeel prijsniveau gestegen", aldus een Aziatische handelaar bij persbureau Reuters. Hoewel er een mogelijkheid is om sojaolie te kopen, is de levertijd daarvan vele malen langer. Aziatische kopers vertrouwen al jaren op palmolie vanwege de snelle levertijd en relatief lage prijzen.
De notering van palmolie sloot maandag 28 februari op 7.473 Maleise ringgit per ton. Dat is zo'n 20% meer dan één week geleden en net geen 90% hoger dan één jaar geleden in deze periode werd betaald. Omgerekend gaat het om een bedrag van $1.925 per ton, inclusief kosten, verzekering en vracht (CIF), voor levering in maart. Daarmee is palmolie de duurste plantaardige olie. Ruwe koolzaadolie wordt verkocht voor $1.900 per ton en ruwe sojaolie staat genoteerd voor ongeveer $1.865 per ton. Zonnebloemolie is momenteel dus niet beschikbaar. Dinsdag 1 maart sloot de notering zelfs op 8.170 Maleise ringgit per ton.
Tijdelijke verhoging?
Het grootste deel van de stijging in de vraag moet vervuld worden door Maleisië. Analisten verwachten dat de export over de maand februari daarom ver boven de 1,1 miljoen ton zal uitkomen. Die forse toename in de export zal tegelijkertijd de voorraad in het land stevig uitputten; de productie kan immers niet tegen deze exporthoeveelheden op. Daarnaast kan Indonesië niet bijspringen, omdat het recent nieuwe exportbeperkingen heeft ingesteld.
Toch zetten analisten vraagtekens bij het vervolg van de prijsstijging. Veel analisten zijn van mening dat de markt de komende maand inderdaad nog verstoord blijft, maar dat de prijs april wel weer gaat zakken. Kopers kunnen namelijk dan overschakelen op sojaolie voor levering in april. Of dat ook zo zal zijn, is afwachten.
