Tarwemarkt schrikt van aanval op havens en graan

Het septembercontract tarwe op de Matif sloot gisteren €2,50 lager op €227,75 per ton. Op de CBoT liet de tarwekoers een veer en daalde met 2,8% naar $5.98½ per bushel. Maïs en soja sloten eveneens in het rood. Maïs sloot 2,5% lager op $4.64 per bushel en soja leverde 2,2% in en kwam daarmee uit op $13.23¼ per bushel.

De risicopremie in de tarwemarkt voor de oorlog in Oekraïne is gisteren (dinsdag) verder afgebouwd stellen analisten. Maar zoals al vaker is gebeurd, lijkt de strijd toch weer op te laaien. Afgelopen nacht heeft Rusland twee aanvallen met drones uitgevoerd op de Donau-havens van Oekraïne. "Russische terroristen hebben de Odessa-regio afgelopen nacht twee keer aangevallen met drones. Het hoofd doel is de haven- en graaninfrastructuur in het zuiden van de regio", schrijft de gouverneur van Odesse Oleh Kiper op Telegram. Op foto's die rondgaan is te zien dat opslagen met graan en zonnebloempitten zijn geraakt. Ook wordt er schade aan machines en installaties gemeld.

Vrije doorgang
Ondanks de Russische aanvallen zet Oekraïne het plan door voor (tijdelijke) vrije doorgang van koopvaardijschepen die sinds het begin van de oorlog vast liggen in de Oekraïense havens. "Het eerste koopvaardijschip maakt gebruik van de veilig corridor voor vertrek uit Groot Odessa", schrijft de Oekraïense vicepremier op facebook. Het zou gaan om de Joseph Schulte, een schip dat vaart onder de vlag van Hong Kong dat onderweg is met 30.000 ton vracht in ruim 2.000 containers. Het schip lag sinds 23 februari 2022 (1 dag voor de Russische invasie) aan de kade in Oekraïne.

Voor de agrarische export zet het Oekraïense ministerie van Landbouw overigens in op export buiten de Zwarte Zee om. Als het lukt om alle plannen te realiseren, kan er volgens het ministerie via de alternatieve routes 48 miljoen ton graan per jaar worden geëxporteerd. In de maïsexport is dat overigens nog niet terug te zien. Van 1 juli tot 14 augustus exporteerde Oekraïne 1,5 miljoen ton maïs en dat is 16% minder dan in dezelfde periode vorig jaar.

Kansen in Afrika
De oorlog in Oekraïne en de gevolgen die dat heeft op de graanprijzen, treffen volgens experts vooral de armere landen in Afrika. In Sub-Sahara Oost-Afrika liggen echter kansen om de eigen graanproductie op te schroeven, zo blijkt uit een onlangs verschenen rapport van Rabobank over deze regio. In de periode 2017-2021 waren Rusland, Oekraïne en de EU goed voor circa tweederde van de tarwe die werd geïmporteerd in Oost-Afrika. Voor rijst (het andere volksvoedsel) leunt de regio op India en Pakistan. Volgens Rabobank gaat de import van granen in de periode tot 2035 verder groeien. Dat biedt kansen voor exporteurs in de EU, de Donau-regio en het Zwarte Zeegebied, omdat dat die door de geografische ligging relatief goedkoop graan richting Oost-Afrika kunnen verschepen.

De eigen productie kan echter ook worden verhoogd. Goede en effectieve landbouwpraktijken zoals mechanisatie, irrigatie, vruchtwisseling en betere toegang tot productiemiddelen zijn daarbij essentieel. Verder dicht de Rabobank schaalvergroting een belangrijke rol toe. Kleine familiebedrijven kunnen groter worden en innovatieve bedrijven moeten opschalen, met als doel deugdelijke economische ketens. Waar hebben we dat eerder gehoord, kan je daar als commentaar bij geven. Dat er veel onbenut agrarisch potentieel ligt in Oost-Afrika is overigens geen nieuw inzicht. Het IMF liet in een ouder rapport bijvoorbeeld zien dat in de periode 1980 tot en met 2017 de maïsproductie in Zimbabwe (bij de oudere lezer misschien ook nog wel bekend als Rhodesië, 'de graanschuur van Afrika') halveerde onder andere door de landhervormingen van toenmalig president Mugabe.